APELACIONI SUD - Pregled sudske prakse Apelacionog suda u Beogradu

8.12.2010.

Gž1 6948/10

REPUBLIKA SRBIJA
APELACIONI SUD U BEOGRADU
Gž1 6948/10
Dana 08.12.2010. godine
B E O G R A D

U IME NARODA

APELACIONI SUD U BEOGRADU, u veću sastavljenom od sudija: Borivoja Živkovića, predsednika veća, Vesne Martinović i Ljiljane Mitić Popović, članova veća, u parnici iz radnog odnosa tužilaca: AA iz aa, BB iz bb, VV iz vv, 11 GG iz gg, DD iz dd, ĐĐ iz đđ, EE iz ee, ŽŽ iz žž i ZZ iz zz čiji je zajednički punomoćnik AB diplomirani pravnik __ u Beogradu, ul.__, protiv tuženog ZDRAVSTVENOG CENTRA U kk koga zastupa KB diplomirani pravnik iz __, radi poništaja Aneksa ugovora o radu i naknade štete odlučujući o izjavljenoj žalbi tužilaca protiv presude Opštinskog suda u Kladovu P1.br.686/08 od 17.09.2009.godine doneo je u sednici veća održanoj dana 08.12.2010.godine

P R E S U D U

ODBIJA SE kao NEOSNOVANA žalba tužilaca i POTVRĐUJE presuda Opštinskog suda u Kladovu P1.br.686/08 od 17.09.2009.godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Opštinskog suda u Kladovu P1.br.686/08 od 17.09.2009.godine u stavu jedan izreke odbijen je tužbeni zahtev tužilaca od 1 do 9 reda da se poništi član 1, član 2 Aneksa 5 ugovora o radu i to: Aneks 1800/151/2-5 od 21.08.2008.godine AA; Aneks broj 1800/120-5 od 21.08.2008.godine BB; Aneks broj 1800/113-5 od 21.08.2008.godine VV; Aneks broj 1132/1-5 od 21.08.2008.godine GG; Aneksa broj 1800/130-5 od 21.08.2008.godine DD; Aneksa broj 1800/129-5 od 21.08.2008 .godine ĐĐ; Aneksa broj 1800/114-5 od 21.08.2008.godine (očiglednom greškom pogrešno upisan datum 11.08.2008.godine) EE; Aneksa broj 1800/112-5 od 21.08.2008.godine ŽŽ i Aneks broj 1800/119 od 21.08.2008.godine ZZ, kao zahtev na zakonu neosnovan, stavom dva izreke odbijen je tužbeni zahtev tužilja da se obaveže tuženi da za period od 01.08.2008.godine do 30.04.2009.godine tužiljama naknadi štetu zbog manje isplaćene zarade i to poimenično svakoj od tužilja novčani iznos u vrednosti i sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom kao u njegovom sadržaju dok je stavom tri izreke odlučeno da svaka stranka snosi svoje troškove.

Protiv ove presude tužilje su blagovremeno izjavile žalbu zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka, pogrešno utvrđenog činjeničnog stanja i potrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pravilnost i zakonitost pobijane presude u granicama ovlašćenja iz odredbe člana 372 ZPP Apelacioni sud kao drugostepeni sud je našao:

-žalba tužilaca je neosnovana.

U postupku donošenja ožalbene presude nema bitnih povreda odredaba parničnog postupka iz člana 361 stav 2 tačke 1, 2, 5, 7 i 9 ZPP niti drugih bitnih povreda odredaba parničnog postupka koje bi bile od uticaja na njenu pravilnost i zakonitost.

Prema činjeničnom utvrđenju u postupku donošenja ožalbene presude sledi da su tužilje u radnom odnosu kod tuženog na poslovima stomatološke sestre, da su tužilje kao zaposlene sa tuženim poslodavce zaključile i ugovore o radu o uređivanju prava obaveza i odgovornosti između zaposlenog i poslodavca i to:

-tužilja AA Ugovor o radu o uređivanju prava, obaveza i odgovornosti između zaposlenog i poslodavca broj 151/2 prema čijem sadržaju je određeno da će ova tužilja obavljati poslove stomatološke sestre u kabinetu dečje preventivne stomatologije u Stomatološkoj zdravstvenoj službi kk (tačka 1) sa opisom poslova kao pod tačkom 2 ovog Ugovora počev od 24.01.2003.godine kao zaposlena u radnom odnosu na neodređeno vreme (tačka 3) i sa utvrđenjem da će se zarada tužilji određivati na osnovu koeficijenta i cene rada koju određuje Vlada Republike Srbije u ukupnom iznosu koeficijenta od 8,38;

-da je tužilja BB kao zaposlena sa tuženim poslodavcem zaključila po naslovu isti Ugovor broj 1800/120 od 02.06.2003.godine radi obavljanja poslova stomatološke sestre u kabinetu za ortopediju vilice u Stomatološkoj službi Zdravstvenog centra kk (tačka 1), sa opisom poslova kao u tački 2 ovog Ugovora, utvrđenjem da se ova tužilja nalazi u radnom odnosu na neodređeno vreme od 06.02.1985.godine i sa zaradom određenom na osnovu koeficijenta cene rada koju određuje Vlada Republike Srbije u ukupnom iznosu koeficijenta od 8,38 (tačka 3 i 4 ovog Ugovora);

-da je tužilja VV kao zaposlena sa tuženim poslodavcem zaključila Ugovor o radu o uređivanju prava, obaveza i odgovornosti između zaposlenog i poslodavca radi obavljanja poslova stomatološke sestre u kabinetu dečije preventivne stomatologije u Stomatološkoj službi Zdravstvenog centra kk (tačka 1) sa opisom poslova kao u tački 2, utvrđenjem da se ova zaposlena nalazi u radnom odnosu na neodređeno vreme od 17.09.1990.godine i sa određenom zaradom na osnovu koeficijenta i cene rada koju određuje Vlada Republike Srbije u ukupnom iznosu koeficijenta od 8,38 (tačka 3 i 4);

-da je tužilja GG kao zaposlena sa tuženim poslodavcem zaključila Ugovor o radu broj 1132/1 od 11.03.2003.godine radi obavljanja poslova zubnog tehničara u službi za stomatološku zdravstvenu zaštitu u kabinetu za Stomatološku protetiku (tačka 1) sa opisom poslova kao u tački 2 i uz utvrđenje da će navedene poslove obavljati od 12.03.2003.godine i sa određenom zaradom na osnovu koeficijenta 8,66 i cene rada koju određuje Vlada Republike Srbije (tačka 3 i 4);

-da je tužilja DD sa tuženim zaključila Ugovor o radu o uređavanju prava, obaveze i odgovornosti između zaposlenog i poslodavca broj 1800/130 od 12.06.2003.godine radi obavljanja poslova zubogno tehničara u Ambulanti kk1 pri Stomatološkoj službi Zdravstvenog centra kk (tačka 1) sa opisom poslova kao u tački 2, utvrđenjem da se tužilja nalazi u radnom odnosu na neodređeno vreme kod tuženog od 03.08.1981.godine i sa određenim koeficijentom i cenom rada koju određuje Vlada Republike Srbije u ukupnom iznosu koeficijenta od 8,66;

-da je tužilja ĐĐ kao zaposlena sa tuženim poslodavcem zaključila Ugovor o određivanju prava, obaveze i odgovornosti između zaposlenog i poslodavca broj 1800/129 od 02.06.2003.godine radi obavljanja poslova zubnog tehničara u kabinetu za ortopediju vilica u Stomatološkoj službi Zdravstvenog centra kk sa opisom poslova kao u tački 2 ovog Ugovora, uz utvrđenje da se nalazi u radno odnosu na neodređeno vreme od 16.04.1995.godine i sa zaradom određenom na osnovu koeficijenta i cene rada koju određuje Vlada Republike Srbije u ukupnom iznosu koeficijenta od 8,99;

-da je tužilja EE kao zaposlena sa tuženim zaključila Ugovor o radu o uređivanju prava obaveza i odgovornosti između zaposlenog i poslodavca broj 1800/114 od 02.06.2003.godine radi obavljanja poslova stomatološke sestre u kabinetu dečije preventivne stomatologije u Stomaloškoj službi Zdravstvenog centra kk (tačka 1), a sa opisom poslova kao u tački 2 ovog Ugovora o radu i uz utvrđenje da se tužilja nalazi u radnom odnosu na neodređeno vreme od 16.07.1979.godine i da joj se zarada određuje na osnovu koeficijenta i cene rada koju određuje Vlada Republike Srbije u ukupnom iznosu koeficijenta od 8,38 (tačka 3 i 4);

-da je tužilja ŽŽ zaključila Ugovor o radu o uređivanju prava, obaveze i odgovornosti između zaposlenog i poslodavca broj 1800/112 od 02.06.2003.godine radi obavljanja poslova stomatološke sestre u kabinetu dečije preventivne stomatologije u Stomaloškoj službi Zdravstvenog centra kk (tačka 1) sa opisom poslova kao u tački 2 ovog Ugovora, utvrđenjem da se ova zaposlena nalazi u radnom odnosu na neodređeno vreme od 01.09.1991.godine i sa zaradom određenom na osnovu koeficijenta i cene rada koju određuje Vlada Republike Srbije u ukupnom iznosu koeficijenta od 8,38 (tačka 3 i 4);

-da je tužilja ZZ kao zaposlena sa tuženim poslodavcem zaključila Ugovor o radu o uređivanju prava, obaveze i odgovornosti između zaposlenog i poslodavca broj 1800/119 od 02.06.2003.godine radi obavljanja poslova stomatološke sestre u kabinetu za stomatološku protetiku u Stomatološkoj službi Zdravstvenog centra kk sa opisom poslova kao u njegovoj tački 2 uz utvrđenje da se ova tužilja nalazi u radnom odnosu na neodređeno vreme od 24.11.1986.godine i da će joj zarada biti određena na osnovu koeficijenta i cene rada koju određuje Vlada Republike Srbije u ukupnom iznosu koeficijenta od 8,38 (tačka 3, 4) ovog Ugovora.

Takođe je utvrđeno da je Republički zavod za zdravstveno osiguranje sa Zdravstvenim centrom kk kao zdravstvenom ustanovom zaključio ugovor o pružanju i finansiranju zdravstvene zaštite u 2008.godini broj 320 od 01.02.2008.godine kojim su uređeni odnosi između Republičkog zavoda i Zdravstvene ustanove u pružanju zdravstvene zaštite osuguranim licima Republičkog zavoda obuhvaćenim obaveznim zdravstvenim osiguranjem i utvrđen obračun naknade za pružanje zdravstvenih usluga iz tog vida osiguranja, da je u članu 24 ovog Ugovora ugovoreno da je zdravstvena ustanova obavezna da iz ugovorene naknade obezbedi i vrši isplate plata zaposlenih u skladu sa pozitivnim propisima kojima se uređuje obračun i isplata plata zaposlenih u javnim službama, da je sastavni deo ovog ugovora spisak ugovorenih radnika – spisak zaposlenih i da u ovaj broj zaposlenih nisu uključeni radnici koji pružaju stomatološke usluge (član 24 stav 1 i 2), da je Ministarstvo zdravlja Republike Srbije dostavilo dopis broj 112-01-536/2006-03 od 17.05.2006.godine tuženom kao zdravstvenoj ustanovi uz obaveštenje da je stupanjem na snagu Zakona o zdravstvenom osiguranju (“Službeni glasnik RS” broj 107/05 – izmena 109/05) određene vrste stomatoloških i zdravstvenih usluga ne predstavljaju više pravo iz obaveznog zdravstvenog osiguranja odnosno pravo koje se obezbeđuje iz sredstava Republičkog zavoda za zadravstveno osiguranje i da je potrebno u odnosu na zdravstvene radnike koji obavljaju stomatološku zdravstvenu zaštitu a čije se zarade ne obezbeđuju iz sredstava u Republičkom zavodu ponuditi izmenu Ugovora o radu u skladu sa članom 171 stav 1 tačka 5 i članom 172 Zakona o radu (“Službeni glasnik RS” broj 24/05 i 61/05) i to tako što bi se iznos osnovne zarade utvrđivao kao minimalna zarada utvrđena u skladu sa Zakonom o radu dok bi se drugi deo zarade za radni učinak zaposlenog određivao na osnovu kvaliteta i obima obavljenog posla kao i odnosa zaposlenog prema radnim obavezama što se utvrđuje opštim aktom poslodavca, da je tužena strana dostavila ponudu za zaključenje Aneksa 05 tužiocima i to:

-ponudu broj 1800/151/2-3 od 11.08.2008.godine zaposlenoj AA radi zaključenja Aneksa 05 Ugovora o radu broj 1800/151/2 od 02.06.2003.godine u čijem je sadržaju navedeno da je došlo do izmene ugovorenih uslova rada zbog drugačijeg načina finansiranja zaposlenih u stomatološkoj službi zdravstvene ustanove i utvrđenog broja potrebnih izvršilaca prema važećim normativima shodno potrebama procesa i organizacije rada što je i evidentno utvrđeno članom 5 i 21 Ugovora o pružanju i finansiranju zdravstvene zaštite u 2008.godini zaključenom između Republičkog zavoda zdravstvenog osiguranja Beograd Filijale kk2 i Zdravstvenog centra kk kojim je utvrđeno da u ukupnom broju zaposlenih u stomatološkoj službi nisu predviđeni za finansiranje zarada koje se vrši iz sredstava RZZO Beograd – Filijale kk a u skladu sa članom 4 Pravilnika o uslovima kriterijuma i merilima za zaključivanje ugovora sa davaocima zdravstvenih usluga i utvrđivanje naknade za njihov rad kao i u vezi sa obimom pružanja stomatoloških usluga iz člana 41 Zakona o zdravstvenoj zaštiti, da se finansiranje zaposlenih u stomatološkoj službi odvija tako što se iznos od 35% isplaćuje za otkup plana a 65% čini srazmerni deo predračuna koji se umanjuje za procenat izvršavanja fakturisanih usluga uz određeni rok od 8 radnih dana zaposlenom da se izjasni o ovoj ponudi i da u protivnom se smatra da je ponudu odbio;

-da je ponuda sa istim sadržajem za zaključenje Aneksa 05 Ugovora o radu broj 1800/120 od 02.06.2003.godine zavedena pod brojem 1800/120-3 od 11.08.2008.godine dostavljena BB;

-da je ponuda sa istim sadržajem dostavljena i VV;

-da je ponuda za zaključenje Aneksa 5 Ugovora o radu broj 1132/1 od 11.03.2003.godine koja je zavedena pod brojem 1132/1-3 od 11.08.2008.godine dostavljena GG;

-da je ponuda za zaključenje Aneksa 05 Ugovora o radu broj 1800/130 od 02.06.2003.godine koja je zavedena pod brojem 1800/130-3 od 11.08.2008.godine dostavljena tužilji DD;

-da je ponuda za zaključenje Aneksa 05 Ugovora o radu broj 1800/140 od 02.06.2003.godine koja je zavedena pod brojem 1800/114-3 od 11.08.2008.godine sa istim sadržajem dostaviljena EE;

-da je ponuda za zaključenje Aneksa 05 Ugovora o radu broj 1800/114 od 02.06.2003.godine koja je zavedena pod brojem 1800/114-3 od 11.08.2008.godine sa istim sadržajem dostavljena i EE;

-da je ponuda za zaključenje Aneksa 05 Ugovora o radu broj 1800/112 od 02.06.2003.godine koja je zavedena pod brojem 1800/112-3 od 11.08.2008.godine sa istim sadržajem dostavljena i ŽŽ;

-da je ova ponuda o zaključenju naznačenog Aneksa ugovora o radu broj 1800/119 od 02.06.2003.godine sa istim sadržajem dostavljena i tužilji ZZ, da su tužilje prihvatile ovu ponudu i zaključile sa tuženim Aneks ugovora o radu i to tužilja AA Aneks broj 1800/151/2-5 od 21.08.2008.godine, tužilja BB Aneks broj 1800/120-5 od 21.08.2008.godine, tužilja VV Aneks broj 1800/113-5 od 21.08.2008.godine; tužilja GG Aneks broj 1132/1-5 od 21.08.2008.godine, tužilja DD Aneks broj 1800/130-5 od 21.08.2008.godine, tužilac ĐĐ Aneks broj 1800/129-5 od 21.08.2008.godine tužilja EE Aneks brojo 1800/114-5 od 21.08.2008.godine, tužilja ŽŽ Aneks broj 1800/112-5 od 21.08.2008.godine i tužilja ZZ Aneks broj 1800/119 od 21.08.2008.godine, da član 1 svih ovih Aneksa glasi: “član 4 Ugovora o radu (sa naznakom Ugovora koji je prethodno svaka od tužilja zaključila) menja se i glasi: Poslodavac se obavezuje da u skladu sa odredbama Zakona o radu zaposlenoj isplati zaradu koja se utvrđuje kao minimalna zarada a ostalo prema doprinosu ostvarenog u planu rada do koeficijenta propisanog Ugovorom Vlade Republike Srbije i cene rada za tekući mesec.

Zaradu zaposlenog utvrđenog na osnovu koeficijenta i cene rada koju Uredbom o izmenama uredbe o koeficijentima za obračun i isplatu plata zaposlenih u javnim službama utvrđuje Vlada Republike Srbije i to član 1 koeficijenta za obračun i isplatu zarade koja iznosi 1259 isplatiće poslodavac ukoliko zaposleni ostvari pružanje stomatoloških zdravstvenih usluga koje su dovoljne za isplatu na ovaj način utvrđene zarade u bruto iznosu a da član 2 ovog Aneksa glasi: Ugovor o radu (naznačeni broj i datum Ugovora u odnosu na svaku od tužilja) menja se u tom smislu što se shodno članu 5 i 21 Ugovora o pružanju i finansiranju zdravstvene zaštite u tekućoj godini zaključenim sa RZZO Beograd – Filijalom kk2 vrši usklađivanje broja zaposlenih te u ukupnom broju zaposlenih u službi Stomaloške zdravstvene zaštite Zdravstvenog centra kk nisu predviđeni za finansiranje zarada koje se vrše iz sredstava RZZO Beograd – Filijale za kk2 okrug a u skladu sa članom 4 Pravilnika o uslovima kriterijuma i merilima za zaključivanje ugovora sa davaocima zdravstvenih usluga i utvrđivanja naknade za njihov rad za 2008.godinu u vezi sa obimom pružanja stomatoloških usluga iz člana 41 Zakona o zdravstvenom osiguranju utvrđeno je da i da je tuženi tužiljama vršio obračun i isplatu zarade prema vrednosti minimalne zarade a ostatak zarade do zarade koju bi tužilje ostvarile do visine utvrđenog koeficijenta u Aneksu ugovora o radu i cene rada samo ukoliko je za tu isplatu ostvarene usluge koje se naplaćuju i da se tuženi držao zakonskog minimuma zarada za sada ni učinak i pun fond sati – minimalna zarada a ostatak prema učinku koji se ostvaruje na tržištu.

Na ovako pravilno i potpuno utvrđeno činjenično stanje prvostepeni sud je pravilno primenio materijalno pravo dajući za svoju odluku razloge koje u bitnom prihvata i ovaj sud kao drugostepeni u postupku njene žalbene kontrole.

Prema odredbi člana 171 stav 1 tačka 5 Zakona o radu (“Službeni glasnik RS” broj 24/05...) poslodavac može zaposlenom da ponudi izmenu ugovorenih uslova rada (u tekstu Aneks ugovora) i u slučaju iz člana 33 tačka 10 ovog Zakona – novčani iznos osnovne zarade i elemente za utvrđivanje radnog učinka.

Ovde je bila ispunjena materijalna pretpostavka za imenu ugovorenih uslova rada iz člana 33 tačka 10 ovog Zakona. Dokazno svedočanstvo za to je Ugovor o pružanju i finansiranju zdravstvene zaštite u 2008.godini broj 320 od 01.02.2008.godine koji je zaključen između Republičkog zavoda za zdravstveno osiguranje i Zdravstvenog centra kk. Ovo zato što s obzirom na sadržaj toga ugovora istim su obuhvaćeni obavezni vidovi zdravstvenog osiguranja i utvrđivanja i obračuna naknade za pružanje zdravstvenih usluga uz izričitu klauzulu da sastavni deo ovog ugovora je spisak ugovorenih radnika – spisak zaposlenih i da u ovaj broj zaposlenih nisu uključeni radnici koji pružaju stomatološke usluge (član 24 stav 1 i 2 ovog Ugovora) uz utvrđenje da je zdravstvena ustanova obavezna da iz ugovorene naknade obezbedi i vrši isplate plata zaposlenih kojima se uređuje obračun i isplata plata zaposlenih u javnim službama. Na taj način sredstva obaveznog zdravstvenog osiguranja isključivo su usmerena na zaposlene koji obavljaju poslove iz sadržaja tog vida usluga koji potpadaju pod režim obaveznog zdravstvenog osiguranja.

Normativni osnov za zaključivanje ovog ugovora sadržan je u odredbi člana 177 Zakona o zdravstvenom osiguranju kojom normom je u stavu jedan propisano da se odnos između matične filijale, Republičkog zavoda i davalaca zdravstvenih usluga povodom ostvarivanja prava osiguranih lica na zdravstvenu zaštitu uređuje ugovorom koji se po pravilu zaključuje za jednu kalendarsku godinu i čiji se sadržaj pored ostalog odnosi i na pružanje zdravstvene zaštite obuhvaćene obaveznim zdravstvenim osiguranjem a naročito vrsta, obim, odnos, kvantitet zadrvstenih usluga, mere za obezbeđenje kvalite zdravstvene zaštite koja se pruža osiguranim licima kada na osnovu normativa kadrova i standarda rada potrebnih za ostvarivanje zdravstvene zaštite osiguranih lica, naknade, odnosno cene koju matična filijala odnosno Republički zavod plaća za pružanje zdravstvene usluge i način obračuna i plaćanja, kontrole i odgovornosti izvršenja obaveza iz ugovora (stav 4 člana 177).

Sadržaj ovih normi je dokazno svedočanstvo u celini prethodno iznetih razloga da su nastupile izmene ugovorenih uslova rada i da je tužena strana kao jedna od ugovorenih strana sa Republičkim zavodom odnosno matičnom filijalom za kk2 okrug bili ovlašćeni da ugovori poslove i kadrove za obavljanje usluga iz obaveznog zdravstvenog osiguranja. Pošto su slovom zakona određene usluge koje spadaju u obavezno zdravstveno osiguranje.

Tužena strana nije imala izbor kod ugovaranja vrste usluga pa time i da utiče na okolnost da li će u broj zaposlenih koji obavljaju usluge iz obaveznog zdravstvenog osiguranja u ovoj zdravstvenoj ustanovi biti uključeni radnici koji pružaju stomatološke usluge. Već ovi razlozi čine osnovanim zaključak da različit režim obračuna zarada radnicima koji obavljaju stomatološke usluge u odnosu na radnike koje obavljaju zdravstvenu zaštitu osiguranih lica Republičkog zavoda obuhvaćenih obaveznim zdravstvenim osiguranjem nije posledica diskriminacije već različitih uslova u sticanju sredstava za finansiranje tih poslova. Reč je u suštini o različitim uslovima rada i izvorima sredstava iz kojih se finansira obavljene stomatoloških usluga u zdravstvenim ustanovama pa i kod tužene u odnosu na zdravstvene usluge obuhvaćene vidovima obaveznog osiguranja. Radi toga tužena strana je kao poslodavac po slovu zakona morala da učini ponudu tužiocima za izmenu ugovorenih uslova rada u pogledu elemenata za određivanje obračun i isplatu njihove zarade. Na taj način nije ostvarena diskriminacija izvršilaca koji rade na poslovima stomatoloških usluga -ovde tužilaca., već prilagođavanje ugovora o radu izmenom ugovorenih uslova rada stvarno promenjenim okolnostima koje se odnose na finansiranje stomatoloških usluga sa stanovišta izvora sredstava za tu namenu. To je u suštini prilagođavanje ugovorenog stvarnom stanju materijalno pravnog odnosa između tužilja kao zaposlenih i tuženog poslodavca, kao ugovornih strana.

S obzirom na sadržaj naznačene odredbe člana 1 i 2 prethodno imenovanih Aneksa ugovora o radu te norme nisu suprotne ni slovu zakona ni potvrđenim međunarodnim konvencijama. U tom smislu ispoštovan je član 4 Konvencije broj 131 i Preporuke broj 136, ali i odredbe člana 111 Zakona o radu. Ispoštovane su ove norme, jer prema odredbi člana 1 Aneksa poslodavac je obavezan da u skladu sa odredbama Zakona o radu zaposlenom isplati zaradu koja se utvrđuje kao minimalna zarada. To dalje znači da je ugovorena minimalna zarada kao garantovana zarada zaposlenom pa i nezavisno od toga da li će imati ili ne standardni učinak i svojim radom ostvaren prihod pružanja stomatoloških usluga koji je dovoljan za isplatu zarade.

Na taj način ostvareni prihod od pružanja stomatoloških usluga utiče na vrednost preko garantovane vrednosti minimalne zarade. Na to upućuje i iskaz iz ove norme koji glasi: Poslodavac je u obavezi da u skladu sa odredbama Zakona o radu zaposlenom isplati zaradu koja se utvrđuje kao minimalna zarada a ostalo prema doprinosu ostvarenog plana rada do koeficijenta propisanog Uredbom Vlade Republike Srbije i cene rada za tekući mesec. Tako je ostvarena zaštita zarade zaposlenog do vrenosti minimalne zarade jer ona do te vrednosti ne zavisi od toga da li će zaposleni, ovde tužioci ostvariti ili ne odgovarajuću vrednost stomatoloških zdravstvenih usluga. Suprotno za vrednost preko tog iznosa uvedeno je usklađivanje – vrednost zarade je dovedena u odnos prema ostvarenom prihodu kome pružanjem stomatoloških usluga doprinosi i sam zaposleni .To se ne čini ne meri proizvoljno jer je ugovoreno da se to čini u skladu sa ostvarenim planom rada. To je materijalni izraz kvaliteta i obima posla-čl.107. stav 2.ZOR. Radi toga se ne može osporiti odredba člana 1 ovog Aneksa kao protivna slovu zakona a to važi i za njegovu odredbu člana 2 koja materijalizuje samo ono što je ugovoreno članom 5 i 21 Ugovora o pružanju i finansiranju zdravstvene zaštite u tekućoj godini koji je zaključen sa Republičkim zavodom za zdravstveno osiguranje Beograd – Filijalom kk2.

Prethodno je obrazloženo da je takav ugovor sa stanovišta prava zaposlenih i načina finansiranja iznosa sredstava i izbora kadrova kojima su ta sredstva namenjena u skladu sa zakonom. Pri tome sud nije ovlašćen da propisuje način obaveznih vidova zdravstvenog osiguranja niti da vrednuje norme zakona sa tom temom i s tim u vezi da utvrđuje da li je naznačenom normom Zakona o zdravstvenom osiguranju zakonodavac bio ovlašćen da utvrdi i kadrove koji će obavljati te zdravstvene usluge. To je pitanje iz nadležnosti Ustavnog suda. Međutim, ovaj sud nalazi i da se ovde ne radi o internom odnosu poslodavac i zaposleni već da su tim ugovorom uređeni odnosi između Republičkog zavoda za zdravstveno osiguranje Beograd – Filijale kk2 kao korisnika usluga preko svojih osiguranika i ovde tužene a tamo druge u ugovorne strane kao davaoca tih usluga i da struktura usluga koje se pružaju opredeljuje i izbor kadrova. Dakle i sa ovog stanovišta se ne može govoriti o tome da je naznačeni Aneks koji je svaki od tužilaca zaključio suprotan slovu zakona a tužioci su na osnovu slobodno izražene volje prihvatili ponudu izmene ugovorenih uslova rada. Konačno tuženi je ispoštovao odredbu člana 172 ZOR jer je uz ponudu za zaključenje Aneksa ugovora o radu tužiocima dostavio i razloge za ponudu i rok koji je u skladu sa ovom normom.

Zbog svega toga ne može biti govora o tome da su naznačeni Aneksi ugovora o radu protivni slovu zakona, odnosno da nije ispoštovana procedura u postupku za njihovo zaključivanje. Sve to je pravilno utvrđeno i u ožalbenoj presudi pa su suprotni navodi žalbe neosnovani.

Odredbom člana 190 stav 2 tačka 1 Zakona o državnim službenicima (“Službeni glasnik RS” broj 79/05 ...) propisano je da danom stupanja na snagu ovog zakona prestaje odredba člana 23 Zakona o javnim službama (“Službeni glasnik RS” od 42/91 ....). Pošto je ovaj Zakon stupio na pravnu snagu 1.jula 2006.godine prestala je i naznačena odredba Zakona o javnim službama koja je propisivala da se u pogledu prava obaveze i odgovornosti zaposlenih u ustanovi iz člana 3 stav 1 ovog Zakona (gde spada i tuženi kao zdravstvena ustanova) primenjuju propisi o zaposlenima u državnim organima ako zakonom nije drugačije određeno. Radi toga pogrešno je shvatanje žalbe po stanovištu ovog suda kojim tvrdi da je neosnovano pozivanje suda da je danom stupanja na snagu Zakona o državnim službenicima – 01.10.2007.godine prestao da važi član 23 Zakona o javnim službama i da se shodno odredbi člana 190 stav 2 toga Zakona ima primeniti na zaposlene u zdravstvenim uslovima matični Zakon o radu.

Neosnovano je i zato što se u Uredbi o koeficijentima za obračun i isplatu plata zaposlenih u javnim službama pod tačkom 13 nalaze i zdravstvene ustanove sa utvrđenim koeficijentima i u okviru toga poslovi zdravstvene nege bolesnika u primarnoj zdravstvenoj zaštiti i ambulantno polikliničnoj i stomatološkoj zaštiti sa izdavanje lekova u svemu kao u tekstu i sa utvrđenim koeficijenom od 12,59, odnosno koeficijentom od 13,11 poslovi zdravstvene nege u primarnoj ambulantno polikliničkoj i stomatološkoj zaštiti.

Tužiocima su i naznačenim Aneksima utvrđeni koeficijenti u skladu sa ovom Uredbom (GG ima koeficijenat 13,11, AA ima koeficijenat 12,59 koliko imaju i tužioci BB, VV, tužilji DD određen koeficijenat od 13,11 a tužilji ZZ koeficijenat od 12,59). To tužilje s obzirom na njihove navode u toku postupka ne spore, a to sledi i iz sadržaja naznačenih Aneksa.

Ono što je u ovoj parnici sporno to je da li je tuženi poslodavac s obzirom na izmenu ugovorenih uslova rada imajući u vidu način finansiranja mogao ograničiti pravo tužilja po osnovu zarade do vrednosti minimalne zarade ako tužilje ne ostvare usluge čija vrednost pokriva njihovu zaradu. Po shvatanju ovoga suda odgovor na ovo pitanje i u prisustvu prethodnih razloga je potvrdan. Ovo i nezavisno od toga što se naznačenim koeficijentima određuje samo jedan od elemenata sa obračun zarade ali ne i novčana vrednost zarade. To je posledica činjenica što je minimalna zarada promenljiva kategorija pa je poslodavac u ovoj situaciji mogao s obzirom na izmenjene ugovorene uslove i način sticanja prihoda pa time i sredstava za isplatu zarada ugovoriti da vrednosttog dela zarade zaposlenih bude minimalna zarada čija je novčana vrednost odrediva, a preko njene zaštićene vrednosti da zavisi i od doprinosa zaposlenog sticanju sredstava koja obrazuju prihod iz kojih se isplaćuju njihove zarade.

Pored toga ova uredba je doneta na osnovu odredbe člana 8 Zakona o platama u državnim organima i javnim službama ( “Službeni glasnik RS” broj 34/01 62/06 i 116/08). Ovaj zakon je nastavio da se primenjuje u javnim službama, ali se poštujući njegovu odredbu člana 1 stav 1 tačka 4 ovim Zakonom uređuje način utvrđivanja plata, dodatka, naknada i ostalih primanja zaposlenih u javnim službama koji se finansiraju iz doprinosa za obavezno socijalno osiguranje.

Poštujući ovu pravnu normu sledi da se ova Uredba i naznačeni Zakon o platama u državnim organima i javnim službama odnose na zaposlene čije se plate finansiraju iz sredstava obaveznog socijalnog osiguranja. Tužioci sa celine prethodno iznetih razloga ne spadaju u tu kategoriju zaposlenih kako prema slovu Zakona o zdravstvenom osiguranju tako i prema naznačenoj klauzuli iz imenovanog ugovora koji je zaključen između Republičkog zavoda za zdravstveno osiguranje -Filijale kk2 i tuženog. To očigledno žalba zanemaruje pa zbog toga iznosi i pogrešne pravne tvrdnje u pogledu primene Zakona o platama zaposlenih u državnim organima i javnim službama i naznačene Uredbe o koeficijentima.

Po shvatanju ovoga suda zaposleni ima pravo na odgovarajuću zaradu koja se utvrđuje u skladu sa zakonom, opštim aktom i ugovorom o radu – član 104 stav 1 Zakona o radu, zarade iz člana 104 stav 1 sastoji se od zarade za obavljeni rad i vreme provedeno na radu (član 105 stav 1 ) a Ugovor o radu sadrži novčani iznos osnovne zarade i elementeza utvrđivanje radnog učinka (član 33 stav 1 tačka 10). Ovde su sadržani elementi za obračun zarade – u naznačenom Aneksu je određen koeficijenat – ugovoren, definisano je i merilo radnog učinka - ostvareni plan, a određena je zaposlenom obligatno minimalna zarada čiji se novčani iznos odrediv s obzirom da je to promenljiva kategorija, i element za utvrđivanje zarade ostvareni prihod od izvršenih usluga samog zaposlenog. Zbog svega toga su naznačeni navodi žalbe neosnovani.

Pravno primećuje žalba da se odredbom člana 41 Zakona o zdravstvenoj zaštiti reguliše prava a prava osiguranika, a ne zaposlenih . Međutim, ono što pri tome tužioci zanemaruju to je odredba člana 1 Zakona o platama u državnim organima i javnim službama koja izričito propisuje da se ovim zakonom uređuje način utvrđivanja plata zaposlenih u javnim službama koje se finansiraju iz doprinosa za obavezno zdravstveno osiguranje i da je naznačena Uredba o koeficijentima donet na osnovu ovoga zakona. Radi toga ne može se suprotno navodima žalbe zanemariti član 1 tačka 4 Zakona o platama u državnim organima i javnim službama i s tim u vezi odredba člana 41 Zakona o zadravstvenoj zaštiti kod odgovora na pitanje da li tužilje vrše usluge koje se finansiraju iz doprinosa za obavezno socijalno osiguranje ili ne i da li je kod određivanja njihovih zarada merodavan Zakon o platama u državnim organima i javnim službama i naznačena Uredba ili se njena primena i uslovi za primenu koeficijenata iz njenog sadržaja moraju ugovoriti da bi bili primenjeni na tužilje. Tužilje ne vrše te usluge što nije sporno pa zbog toga se na njih ne moguobligatno primeniti ni naznačeni zakon ni ova uredba koja je doneta u njegovom izvršenju već ono što je ugovoreno naznačenim Aneksima ugovora o radu.

Prethodno je obrazloženo da ovde nema diskriminacije a u prisustvu tih razloga ne mogu se prihvatiti ni navodi žalbe kojim insistira na odredbi člana 104 stav 2 Zakona o radu garantovana prava zaposlenih da za isti rad kod istog poslodavca ostvaruju jednaku zaradu. Tačno je da to ta norma propisuje, ali se ovde ne radi o očigledno o istom radu. Ne radi jer su stomatološke usluge izdvojene iz kategorije zdravstvenih usluga koje potpadaju pod kategoriju obaveznog zdravstvenog osiguranja i finansiraju se iz različitih izvora sredstava, a po prirodi stvari i nisu iste kao drugi vidovi zdravstvenih usluga Njihova vrednost se ne finansira iz istih izvora srdstava pa očigledno i da stomatološke usluge ne mogu imati isti tretman kod utvđivanja zarade u odnosu na ostale zdravstvene usluge koje se finansiraju doprinosima za obavezno socijalno osiguranje.

Insistiranje žalbe na odredbi člana 8 Zakona o radu i s tim u vezi da se opštim aktom – kolektivnim ugovorom i pravilnikom o radu trebalo urediti ovo pitanje zanemaruje i da je ugovor o radu jedan od formalnih izvora prava kojima se može urediti ovo pitanje a što je prethodno obrazloženo. (čl.106/7. ZOR.).

Nema pokrića ni navod žalbe da je prvostepeni sud propustio da oceni sve relevantne činjenice a žalba i ne ukazuje na nepotpuno utvrđeno činjenično stanje.

Nema pokriće navod žalbe da je pobijana presuda zahvaćena bitnim povredama odredaba parničnog postupka iz člana 361 stav 2 tačka 12 ZPP jer su njeni razlozi jasni i potpuni i u skladu sa slovom zakona pozivanje žalbe da je Ministarstvo zdravlja – osnivač tuženog ukazao na obavezu zdravstvene ustanove da donese pravni akt u skladu sa članom 107 stav 3 Zakona o radu zanemaruje celinu toga dopisa, ali primarno slovo zakona da se ugovorom o radu a to značii i njegovim aneksom može ugovoriti zarada kako je to prethodno i obrazloženo.

Pošto je tužiocima isplaćivana zarada u skladu sa naznačenim Aneksom pravilna je i negativna odluka po zahtevu za novčano potraživanje pa i u pogledu kamate koja deli sudbinu glavnog potraživanja.

Pravilno je i negativno rešenje o naknadi troškova parničnog postupka jer tužilje nisu uspele u sporu uz primenu pravila iz člana 159 stav 2 ZPP.

Sa izloženog a na osnovu odredbe člana 375 ZPP odlučeno je kao u izreci ove presude.

PREDSEDNIK VEĆA-SUDIJA
Borivoje Živković, s.r.

Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Svetlana Antić