APELACIONI SUD - Pregled sudske prakse Apelacionog suda u Beogradu

9.03.2011.

Gž 7648/10

REPUBLIKA SRBIJA
APELACIONI SUD U BEOGRADU
Gž 7648/10
Dana 09. marta 2011. godine
B E O G R A D

U I M E N A R O D A

APELACIONI SUD U BEOGRADU, u veću sastavljenom od sudija Slavice Srećković, predsednika veća, Vladislave Milićević i Sanje Pejović, članova veća, u parnici tužilje AA, koju zastupa AB, advokat, protiv tužene Direkcije za izgradnju grada Beograda JP, koju zastupa Gradsko javno pravobranilaštvo Beograd, ul. Tiršova 1, radi naknade štete, odlučujući o žalbama stranaka izjavljenim protiv presude Četvrtog opštinskog suda u Beogradu P. 4434/01 od 11. februara 2009. godine, u sednici veća održanoj dana 09. marta 2011. godine, doneo je

P R E S U D U

POTVRĐUJE SE presuda Četvrtog opštinskog suda u Beogradu P. 4434/01 od 11. februara 2009. godine u delu stava prvog izreke kojim je odlučeno o glavnom dugu, stavu drugom izreke i stavu trećem izreke, a žalbe tužilje AA i tužene Direkcije za izgradnju grada Beograd JP u ovom delu ODBIJAJU kao neosnovane.

PREINAČUJE SE presuda Četvrtog opštinskog suda u Beogradu P. 4434/01 od 11. februara 2009. godine u preostalom delu stava prvog izreke kojim je odlučeno o kamati tako što se OBAVEZUJE tužena Direkcija za izgradnju grada Beograda JP da tužilji AA na iznos glavnog duga od 531.597,89 dinara isplati zakonsku zateznu kamatu od 11.02.2009. godine do isplate, a tužbeni zahtev tužilje za isplatu zakonske zatezne kamate na iznos glavnog duga od 01.07.2004. godine do 11.02.2009. godine ODBIJA kao neosnovan.

O b r a z l o ž e nj e

Pobijanom presudom, stavom prvim izreke delimično je usvojen tužbeni zahtev pa je obavezan tuženi da tužilji isplati iznos od 531.597,89 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 01.07.2004. godine do isplate. Stavom drugim izreke, odbijen je kao neosnovan veći deo tužbenog zahteva tužilje, od dosuđenog stavom prvim izreke, a do traženog iznosa od 1.823.416,27 dinara, odnosno za iznos od još 1.291.818,38 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 01.07.2004. godine do isplate. Stavom trećim izreke obavezana je tužena da tužilji naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 330.000,00 dinara.

Blagovremenim žalbama obe stranke su pobijale navedenu presudu iz svih zakonskih razloga, i to tužilja u odbijajućem delu, a tuženi u usvajajućem delu, kao i odluku o troškovima parničnog postupka.

Ispitujući pravilnost i zakonitost pobijane presude u smislu čl. 372 ZPP, Apelacioni sud u Beogradu je našao da žalba tužilje nije osnovana, a da je žalba tuženog delimično osnovana.

U postupku pred prvostepenim sudom, nisu učinjene bitne povrede odredaba parničnog postupka iz čl. 361 st. 2 ZPP, na koje ovaj sud pazi po službenoj dužnosti, niti druge povrede koje su bile ili mogle biti od uticaja na donošenje pravilne i zakonite odluke, a suprotno navodima žalbe stranaka nije učinjena ni bitna povreda odredaba parničnog postupka iz čl. 361 st. 2 tač. 12 ZPP, jer je pobijana presuda sa jasnim i neprotivurečnim razlozima o svim bitnim činjenicama.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju rešenjima nadležnog organa Opštine Zemun br. 463/427/91 i br. 463-428/91 od 16.11.1991. godine eksproprisane su uz naknadu u korist Opštine Zemun, a za potrebe Gradskog društvenog fonda za građevinsko zemljište i puteve u Beogradu, kat.parcele aa i aa1, obe upisane u zk.ul. _ KO _, vlasništvo ovde tužilje, s tim da se po pravnosnažnosti rešenja po službenoj dužnosti pokrene postupak sporazumnog određivanja naknade za izuzeto zemljište između ranijeg korisnika i Opštine Zemun. Pravnosnažnim rešenjem Četvrtog opštinskog suda u Beogradu R1. 811/92 od 16.09.1993. godine utvrđena je tužilji naknada za eksproprisano zemljište (napred navedene kat.parcele) i obavezana Opština Zemun da, preko krajnjeg korisnika, isplati tužilji za površinu od 5968m2 iznos od po 1.000.000.000,00 po jednom metru kvadratnom, ukupno iznos od 5.968.000.000.000,00 dinara, sa pripadajućom kamatom od 16.09.1993. godine do pravnosnažnosti rešenja. Prema napred navedenom rešenju pravni prethodnik tužene, Gradski društveni fond za građevinsko zemljište i puteve kao krajnji korisnik eksproprisanog zemljišta isplatio je tužilji dana 08.10.1993. godine iznos od 16.694.704,00 tadašnjih dinara od čega na ime naknade za eksproprisano zemljište iznos od 5.968.000,00 tadašnjih dinara, na ime oročene kamate iznos od 5.371.200,00 tadašnjih dinara i na ime zatezne kamate iznos od 5.355.704,00 tadašnjih dinara. Veštačenjem preko Gradskog zavoda za veštačenje od 20.01.1995. godine, te dopune nalaza od 18.01.1995. godine utvrđeno je da je dana 16.09.1993. godine tužilji izvršenom isplatom isplaćeno 48,79% vrednosti zemljišta, a ostalo je neisplaćeno 51.21% što je na dan davanja dopunskog nalaza iznosilo 45.843,20 dinara. Veštačenjem preko Gradskog zavoda za veštačenje od 10.05.2002. godine, te dopune nalaza i mišljenja od 15.05.2003. godine utvrđeno je da, imajući u vidu utvrđenu vrednost eksproprisanog zemljišta u vanparničnom postupku po rešenju od 16.09.2003. godine, neisplaćeni iznos od 51,21%, valorizacijom iskazanom u dinarima, na dan 16.09.1993. godine iznosi 3.056.212.800.000,00 tadašnjih dinara. Veštačenjem preko Gradskog zavoda za veštačenje od 19.01.2004. godine i 03.06.2004. godine utvrđeno je da ovaj iznos na dan 31.01.1994. godine putem konformne metode iznosi 15.185,10 dinara. Dopunskim nalazom i mišljenjem Gradskog zavoda za veštačenje od 17.10.2007. godine utvrđeno je da dug tuženog prema tužilji u iznosu od 15.185,10 dinara do 30.06.2004. godine primenom propisanih stopa rasta cena i njima odgovarajućih koeficijenata iznosi 1.823.416,27 dinara, a primenom stope rasta cena na malo 483.151,35 dinara. Dopunskim veštačenjem od 24.03.2008. godine utvrđeno je da za period od 01.02.1994. godine do 07.04.1994. godine dug tuženog prema tužilji na dan 30.06.2004. godine iznosi 531.597,89 dinara (primena godišnje stope u visini od 15%). Veštačenjem preko veštaka poljoprivredne struke Velimira Aleksića utvrđeno je da je eksproprisano zemljište privedeno nameni i da nije u posedu tužilje.

Imajući u vidu napred utvrđeno činjenično stanje, koje ovaj sud u svemu prihvata kao pravilno i potpuno utvrđeno, pravilno je postupio prvostepeni sud kada je našao da je zbog visoke inflacije 1993. godine iznos naknade za eksproprisano zemljište dosuđen tužilji pravnosnažnim rešenjem prvostepenog suda R1. 811/92 od 16.09.1993. godine u iznosu od 5.968.000,00 dinara na dan isplate od strane tuženog tj. na dan 08.10.1993. godine bio obezvređen, čime je narušeno načelo jednakih vrednosti uzajamnih davanja stranaka, usled čega je tužilja pretrpela štetu, koju je tuženi dužan da joj naknadi i to u dosuđenom iznosu od 531.597,89 dinara, zbog čega je pravilno postupio kada je delimično usvojio, a delimično odbio tužbeni zahtev tužilje, pravilno primenivši u ovom delu materijalno pravo shodno odredbi čl. 190 i 278 st. 2 u vezi čl. 15 i 154 ZOO.

Naime, veštačenjem je utvrđeno da je iznos naknade sa kamatama za eksproprisano zemljište tužilje na dan isplate od strane tuženog 08.10.1993. godine predstavljao 48,79% vrednosti naknade utvrđene rešenjem prvostepenog suda R1. 811/92 od 16.09.1993. godine, te da tužilja ima pravo na isplatu razlike u visini od 51,21% vrednosti tada utvrđene naknade i to u iznosu od 531.597,89 dinara koji iznos je utvrđen dopunskim veštačenjem od 17.10.2007. godine i 24.03.2008. godine metodologijom obračuna inflatorne štete.

Nisu osnovani navodi žalbi stranaka da je pobijana presuda u ovom delu zasnovana na pogrešno i nepotpuno utvrđenom činjeničnom stanju, jer je sve bitne činjenice od značaja za pravilnu primenu materijalnog prava prvostepeni sud potpuno i pravilno utvrdio izvedenim dokazima, koje je cenio savesno i pravilno shodno odredbi čl. 8 ZPP, i koju ocenu dokaza u svemu kao pravilnu prihvata i ovaj sud.

Nisu osnovani ni navodi žalbe stranaka da je pobijana presuda u ovom delu zasnovana na pogrešnoj primeni materijalnog prava, jer je prvostepeni sud pravilno primenio materijalno pravo kada je našao da je tužilja u konkretnom slučaju pretrpela štetu tj. da je isplatom iznosa od strane tuženog dosuđenog pravnosnažnom sudskom odlukom prvostepenog suda R1. 811/92 od 16.09.1993. godine, a isplaćenog od strane tuženog tek 08.10.1993. godine pretrpela inflatornu štetu. Naime, isplaćen iznos je usled inflacije bio obezvređen, što je u suprotnosti s načelom jednake vrednosti uzajamnih davanja, pri čemu su bez uticaja navodi žalbe tuženog da je inflacija predstavljala višu silu za koju odgovornost ne snosi tuženi, ali svakako ni tužilja, koja i ne treba da snosi posledice inflacije, kod činjenice da je eksproprijacijom zemljišta ostala bez istog, a da je iznos naknade utvrđen pravnosnažnom sudskom odlukom bio obezvređen usled inflacije i nije predstavljao adekvatnu odnosno pravičnu naknadu isplate.

Iz navedenih razloga, odlučeno je kao u stavu prvom izreke ove odluke primenom čl. 375 ZPP.

Međutim, osnovano se žalbom tužene ukazuje da je pobijana presuda u preostalom delu stava prvog izreke kojim je odlučeno o kamati zasnovana na pogrešnoj primeni materijalnog prava imajući u vidu odredbu čl. 189 st. 2 ZOO prema kojoj se visina štete utvrđuje prema cenama u vreme donošenja sudske odluke. Kako je u konkretnom slučaju visina obaveze tuženog prema tužilji po osnovu inflatorne štete utvrđena dopunskim veštačenjem od 17.10.2007. godine i 24.03.2008. godine u iznosu od 531.597,89 dinara (iznos od 531.597,89 dinara predstavlja valorizovani dug tuženog prema tužilji na dan 30.06.2004. godine), dok je pobijana odluka doneta 11.02.2009. godine, to je Apelacioni sud preinačio pobijanu presudu u ovom delu i obavezao tuženog da tužilji na dosuđeni iznos naknade štete isplati zakonsku zateznu kamatu od 11.02.2009. godine, kao dana donošenja pobijane odluke, pa do isplate, a odbio tužbeni zahtev za isplatu zakonske zatezne kamate na iznos glavnog duga za period od 01.07.2004. godine do 11.02.2009. godine. Pri tome, ovaj sud je našao da tužilja nije pokazala da bi šteta u vreme presuđenja bila veća od utvrđene, to je pogrešno primenio materijalno pravo, a zbog čega je prvostepena presuda u tom delu preinačena.

Iz navedenih razloga odlučeno je kao u stavu drugom izreke ove odluke primenom čl. 380 tač. 4 ZPP.

Pravilna je i odluka o troškovima parničnog postupka, jer je doneta na osnovu čl. 149 i 150 ZPP, a prema postignutom uspehu tužilje u sporu, pri čemu odluka o preinačenju nije uticala na visinu troškova postupka.

Predsednik veća-sudija
Slavica Srećković, s.r.

Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Svetlana Antić