APELACIONI SUD - Pregled sudske prakse Apelacionog suda u Beogradu

23.06.2011.

Gž 6587/10

REPUBLIKA SRBIJA
APELACIONI SUD U BEOGRADU
Gž 6587/10
23.06.2011. godine
B E O G R A D

U I M E N A R O D A

Apelacioni sud u Beogradu, u veću sastavljenom od sudija: Spomenke Zarić, predsednika veća, Melanije Santovac i Nevenke Romčević, članova veća, u parnici tužilje AA, koju zastupa AB, advokat, protiv tuženih BB i sada pokojne PP, čiji je pravni sledbenik tuženi BB, radi utvrđenja, odlučujući o žalbi tužilje izjavljenoj protiv presude Prvog opštinskog suda u Beogradu P.3761/00 od 29.04.2009.godine, u sednici veća održanoj 23.06.2011.godine, doneo je

P R E S U D U

I

PREINAČUJE SE presuda Prvog opštinskog suda u Beogradu P.3761/00 od 29.04.2009.godine u delu stava drugog izreke tako što se USVAJA tužbeni zahtev i utvrđuje da tužilja AA ima pravo svojine sa ½ idealna dela na stanu aa, a po osnovu bračne tekovine sa pokojnim PP1, bivšim iz Beograda, što je tuženi BB dužan da prizna i trpi da tužilja svoje pravo upiše u zemljišne i druge javne knjige.

UKIDA SE presuda Prvog opštinskog suda u Beogradu P.3761/00 od 29.04.2009.godine u delu stava drugog izreke kojim je odbijen zahtev tužilje da se utvrdi da ima pravo svojine sa ½ idealna dela na malokalibarskoj pušci „_“ kal.22 LR, fabrički broj _, broj _ po osnovu oružanog lista OUP Palilula i na 199 metaka kalibra 22 LR, kao i u stavu trećem izreke u pogledu odluke o troškovima parničnog postupka i u tom delu predmet VRAĆA Prvom osnovnom sudu u Beogradu na ponovno suđenje.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Prvog opštinskog suda u Beogradu P.3761/00 od 29.04.2009.godine, stavom prvim izreke, utvrđeno je da tužilja ima pravo svojine sa ½ idealna dela na objektu za odmor i oporavak koji se nalazi na katastarskoj parceli _ KO _, bliže opisanom u ovom stavu izreke, što je tuženi dužan priznati i trpeti da tužilja svoje pravo upiše u zemljišne i druge javne knjige. Stavom drugim izreke, odbijen je tužbeni zahtev kojim je traženo da se utvrdi da tužilja ima prvo svojine sa ½ idealna dela i to na stanu broj "aa" bliže opisanom u ovom delu izreke, na malokalibarskoj pušci marke „_“ bliže opisanoj u ovom delu izreke i na 199 metaka kalibra 22 LR, a po osnovu bračne tekovine sa pokojnim P1, bivšim iz Beograda, kao neosnovan. Stavom trećim izreke određeno je da svaka stranka snosi svoje troškove postupka.

Protiv ove presude u drugom i trećem stavu izreke blagovremenu žalbu je izjavila tužilja pobijajući je zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka, pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.

Apelacioni sud je ispitao presudu u granicama ovlašćenja iz člana 372. Zakona o parničnom postupku („Sl.glasnik RS“ broj 125/2004 i 111/2009) - ZPP i našao da je žalba osnovana.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je 22.05.1980. godine zasnovala vanbračnu zajednicu sa pokojnim PP1, sa kojim je brak zaključila _.19_.godine. PP1 je preminuo _.19_.godine, a tužilac je njegov sin, kao i jedini pravni sledbenik svoje sada pokojne sestre, tužene PP. PP1 je u svojstvu nosioca stanarskog prava 28.01.1988.godine zaključio ugovor o korišćenju spornog stana, u kom ugovoru su kao članovi porodičnog domaćinstva navedeni tužilja, kao supruga nosioca stanarskog prava i tuženi kao sin nosioca stanarskog prava. Ugovor o otkupu ovog stana zaključen je 11.07.1994. godine, a otkupna cena isplaćena u celosti. U toku braka supružnici su stekli pravo svojine na objektu za odmor i oporavak i neožalbenim stavom prvim izreke utvrđeno je da je tužilja po osnovu sticanja u braku stekla pravo svojine sa ½ idealna dela na ovom objektu. Zahtev tužilje za sticanje prava svojine na malokalibarskoj pušci je odbijen zbog nedostatka dokaza, a zahtev za sticanje svojine na stanu u Beogradu zbog toga što prvostepeni sud odlučnom činjenicom smatra okolnost da taj stan nije dobijen i za tužilju, koja u momentu dodele stana na korišćenje PP1 kao nosiocu stanarskog prava 13.11.1974. godine nije bila sa njim u braku.

Osnovano se u žalbi tužilje ukazuje da je odlučujući o pravu svojine tužilje na stanu u Beogradu prvostepeni sud pogrešno primenio materijalno pravo.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je uneta u ugovor o korišćenju spornog stana koji je zaključen 28.01.1988.godine, kao član porodičnog domaćinstva nosioca stanarskog prava, kao njegova supruga, zajedno sa tuženim kao sinom nosioca stanarskog prava. U stan se uselila prilikom zasnivanja vanbračne zajednice sa ocem tuženog _.19_.godine, brak je zaključila _.19_.godine, suprug joj je preminuo _.19_.godine, a ugovor o otkupu stana zaključen je 11.07.1994.godine. Dakle, stan je otkupljen šest godina pošto je tužilja uneta u ugovor o korišćenju stana, a četrnaest godina od otpočinjanja zajednice života kasnijih supružnika. Stan je nesporno otkupljen u toku trajanja braka, a tužilja je inače bila u radnom odnosu. Po nalaženju Apelacionog suda u Beogradu, sve ove okolnosti ukazuju da sporni stan predstavlja zajedničku imovinu supružnika iz člana 171. Porodičnog zakona, koji se u smislu odredbe člana 357. stav 1. tog zakona ima primeniti, kao i da, i nezavisno od odredbe člana 180. stav 2. Porodičnog zakona (kojom je propisano da se pretpostavlja da su udeli supružnika u zajedničkoj imovini jednaki) razlozi pravičnosti i posebno beneficirani, potpuno netržišni uslovi pod kojima se stan otkupljuje, te specifična priroda stanarskog prava, upućuju na jednak udeo supružnika u sticanju otkupljenog stana, bez obzira čijim konkretno sredstvima je sporni stan otkupljen. Na drugačije presuđenje ne utiče okolnost da tužilja u momentu dobijanja na korišćenje spornog stana nije bila bračni drug nosioca stanarskog prava, a zbog koje činjenice je prvostepeni sud odbio u ovom delu tužbeni zahtev. Prema odredbi člana 16. stav 2. Zakona o stambenim odnosima („Sl.glasnik SRS“ br. 8/81) važećeg u vreme zaključenja braka tužilje, kada je stanarsko pravo stekao jedan od bračnih drugova koji žive u zajedničkom domaćinstvu, nosilac stanarskog prava je i drugi bračni drug, dok je trećim stavom ovog člana propisano da kad jedan od bračnih drugova, nosilac stanarskog prava umre ili trajno prestane da koristi stan, drugi bračni drug ostaje sam nosilac stanarskog prava na tom stanu. Dakle, svojstvo sunosioca stanarskog prava je vezano za momenat zaključenja braka i procenjuje se prema zakonu iz stambene oblasti koji je tada bio na snazi. Pored toga, prema odredbi člana 16. stav 2. sada važećeg Zakona o stanovanju, tužilja kao bračni drug nosioca stanarskog prava, koja sa njim stanuje u stanu spada u krug lica koja su ovlašćenja (uz pisanu saglasnost nosioca stanarskog prava) i na otkup stana.

Iz iznetih razloga, na osnovu odredbe člana 380. tačka 4. ZPP prvostepena presuda je preinačena i odlučeno je kao u stavu I izreke.

Prvostepena presuda je ukinuta u delu drugog stava izreke u pogledu odluke o pravu svojine na malokalibarskoj pušci i mecima, s obzirom da je zahvaćena bitnom povredom odredaba parničnog postupka iz člana 361. stav 2. tačka 12. ZPP. U pogledu prava svojine tužilje na mecima kalibra 22 LR presuda ne sadrži nikakve razloge, zbog čega se ne može ispitati. Za sada se ne mogu prihvatiti ni razlozi koji su navedeni u pogledu odbijanja tužbenog zahteva u pogledu prava svojine na malokalibarskoj pušci. Prema obrazloženju pobijane odluke, tužilja svoje pravo svojine na pušci nije dokazala, s obzirom da je u toku postupka dala dva međusobno protivrečna iskaza-prvi, da je ona dala novac pokojnom suprugu za kupovinu sporne puške, a drugi, da je puška kupljena njihovim zajedničkim sredstvima. Razlozi prvostepenog suda nisu jasni i razumljivi, s obzirom da postavljenim tužbenim zahtevom tužilja nije tražila da se utvrdi da ima isključivo pravo svojine na pušci, pa da bude odlučna činjenica da li je puška kupljena isključivo njenim sredstvima ili sredstvima oba supružnika. Tužilja je i na pušci tražila utvrđenje prava svojine sa jednakim udelom kao i na ostaloj zajedničkoj imovini (½ dela) pa ukoliko sud nije poverovao da je puška kupljena isključivo sredstvima tužilje, nejasno je zašto onda nije utvrdio pravo svojine tužilje na ovoj pušci sa ½ dela. U svakom slučaju, eventualno protivrečan tužiljin iskaz nije dokaz da je puška kupljena isključivo sredstvima pokojnog PP1, odnosno da predstavlja njegovu posebnu imovinu iz člana 168. Porodičnog zakona.

U ponovnom postupku prvostepeni sud će otkloniti navedenu bitnu povredu odredaba parničnog postupka i ponovo odlučiti o pravu svojine na pušci i mecima, pošto raspravi sve činjenice od značaja za donošenje pravilne odluke u ovom pogledu, a u smislu odredbe člana 7. stav 1, 220. i 300. ZPP. Sud će imati u vidu da ga odredba člana 229. ZPP ne oslobađa obaveze da se postavljanjem pitanja i na drugi celishodan način stara da se dobiju sva potrebna obaveštenja da bi se utvrdilo činjenično stanje važno za odluku.

Ukinuta je i odluka o troškovima postupka, s obzirom da zavisi od ishoda spora i postignutog uspeha stranaka.

Na osnovu odredbe člana 376. stav 1. ZPP odlučeno je kao u stavu II izreke.

Predsednik veća-sudija
Spomenka Zarić, sr.

MŠ

Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Svetlana Antić