APELACIONI SUD - Pregled sudske prakse Apelacionog suda u Beogradu

25.03.2010.

Gž 291/10

REPUBLIKA SRBIJA
APELACIONI SUD U BEOGRADU
Gž 291/10
Dana 25.03.2010. godine
B E O G R A D

APELACIONI SUD U BEOGRADU, u veću sastavljenom od sudija: Branislava Bosiljkovića, predsednika veća, Ivana Negića i Aleksandre Đorđević, članova veća, u parnici tužioca-protivtuženog AA, čiji je punomoćnik AB, advokat, protiv tuženog-protivtužioca BB, čiji je punomoćnik BA, advokat, radi iseljenja i utvrđenja prava zakupa, odlučujući o žalbi tuženog-protivtužioca izjavljenoj protiv presude Prvog opštinskog suda u Beogradu P-10256/04 od 03.10.2008. godine, u sednici veća održanoj dana 25.03.2010. godine, doneo je,

R E Š E Nj E

UKIDA SE presuda Prvog opštinskog suda u Beogradu P-10256/04 od 03.10.2008. godine i predmet vraća Prvom osnovnom sudu u Beogradu na ponovno suđenje.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Prvog opštinskog suda u Beogradu P-10256/04 od 03.10.2008. godine, stavom prvim izreke, usvojen je tužbeni zahtev i obavezan tuženi-protivtužilac BB da se sa svim licima i stvarima iseli iz stana u prizemnoj zgradi aa u Beogradu koji se sastoji od jedne sobe, jedne dnevne sobe, jednog predsoblja i dve šupe površine 39m² i da ovu nepokretnost ispražnjenu od svih lica i stvari preda tužiocu na slobodno korišćenje. Stavom drugim izreke, odbijen je kao neosnovan protivtužbeni zahtev kojim je tuženi-protivtužilac BB iz Beograda tražio da se utvrdi da ima pravo da nastavi da koristi stan u aa koji se sastoji od jedne sobe, jedne dnevne sobe, jednog predsoblja i dve šupe površine 39m² u svojstvu zakupca i kojim bi se tužilac-protivtuženi AA obavezao da mu ovo pravo prizna i da trpi da tuženi-protivtužilac na osnovu ove presude koja bi zamenila ugovor o zakupu stana na neodređeno vreme koristi stan kao zakupac. Stavom trećim izreke, obavezan je tuženi-protivtužilac da tužiocu-protivtuženom naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 196.350,00 dinara u roku od 15 dana od dana prijema prepisa ove odluke, pod pretnjom prinudnog izvršenja.

Protiv navedene presude, tuženi-protivtužilac je blagovremeno izjavio žalbu zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka, pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pravilnost pobijane presude, u smislu čl. 372 ZPP-a, Apelacioni sud je našao da je žalba osnovana.

Prema razlozima ožalbene presude, tužilac je suvlasnik jednog jednosobnog stana aa. Pravo susvojine stekao je nasleđem, po rešenju Opštinskog suda u Nišu O-793/92 od 25.05.1992. godine. Između SS i SS1 zaključen je 23.12.1955. godine ugovor o korišćenju stana aa koji se sastoji od jedne sobe, jedne kuhinje, jednog predsoblja i dve šupe sa pravom korišćenja zajedničkog klozeta, ukupne površine od 61m². U ovom ugovoru navedeno je da će SS1 taj stan koristiti sa SS2 (zet), SS3 (ćerka), BB ovde tuženim, i SS4 (unuci). Radnički savet Preduzeća „PP" iz Beograda je 28.02.1966. godine doneo odluku da se SS2 dodeli dvoiposoban stan aa1. O dodeli ovog stana doneto je i rešenje od 04.03.1968. godine na osnovu kojeg je SS2 sa Preduzećem „PP“ zaključio ugovor od 05.03.1968. godine, a zatim, 28.05.1970. godine i ugovor o korišćenju stana aa2 sa Gradskim stambenim preduzećem. U ugovoru o korišćenju tog stana kao članovi porodičnog domaćinstva SS2, nosioca stanarskog prava, upisani su njegova supruga SS3 i sin SS4. Nakon smrti nosioca stanarskog prava i njegove supruge, SS4 je 09.05.1977. godine zaključio novi ugovor o korišćenju stana aa2 u svojstvu nosioca stanarskog prava, a 25.12.1992. godine i ugovor o otkupu tog stana sa prodavcem – Preduzećem „PP“ iz Beograda. Tuženi i njegov brat SS4 su, pravosnažnim rešenjem O-884/76 od 16.12.1976. godine, oglašeni za naslednike zaostavštine pok. SS3, sa jednakim naslednim udelima na kući aa3. Ovu nepokretnu imovinu tuženi i njegov brat su otuđili ugovorom o kupoprodaji od 14.07.1977. godine. Tuženi je na adresi spornog stana aa prijavljen od 01.10.1969. godine. Na istoj adresi prijavljeno prebivalište od 08.07.1980. godine ima supruga tuženog, a od 06.01.1995. godine i njihova deca. Tuženi u Preduzeću „PP“ nije rešio stambeno pitanje dodelom stana na korišćenje, odnosno u zakup ili dobijanjem stambenog kredita. SS1, baba tuženog, umrla je tokom 1996. godine.

Na osnovu izloženog prvostepeni sud je zaključio da je otac tuženog, u periodu od 1968. godine do 1970. godine, rešio stambenu potrebu svoje četvoročlane porodice tako što mu je preduzeće u kojem je radio dodelilo odgovarajući dvoiposoban, odnosno trosoban stan u aa2. Prema pravnom stavu prvostepenog suda tuženi je na tom stanu , bez obzira što ni u rešenju o dodeli istog niti u ugovoru o njegovom korišćenju nije označen kao član porodičnog domaćinstva svoga oca kao nosioca stanarskog prava, svojstvu člana porodičnog domaćinstva stekao jer se to svojstvo stiče po samom Zakonu – na osnovu uslova određenih u Zakonu, a ne na osnovu činjenice da li je neko unet u ugovor o korišćenju stana ili ne. Zbog toga je, nalazeći da tuženi nema pravo da nastavi sa korišćenjem spornog stana i da se u istom nalazi bez pravnog osnova, primenom odredbi čl. 5, 34 stav 2 i 41 Zakona o stanovanju usvojio tužbeni zahtev za iseljenje tuženog, a odbio protivtužbeni zahtev za utvrđenje prava zakupa.

Ovakva odluka se, po nalaženju Apelacionog suda, za sada ne može prihvatiti kao pravilna.

Prvostepeni sud je u ovoj pravnoj stvari postupao u spojenim parnicama po tužbi za iseljenje tuženog sa svim licima i stvarima i stana aa i protivtužbi za utvrđenje prava tuženog da, nakon smrti ranijeg zakupca predmetnog stana – sada pok. SS1, nastavi sa njegovim korišćenjem. Protivtužba o kojoj je odlučeno ožalbenom presudom podneta je samo protiv tužioca koji je jedan od suvlasnika spornog stana. Tuženi u ovom sporu je 16.06.2006. godine podneo posebnu tužbu i protiv drugih suvlasnika predmetnog stana sa istovetnim zahtevom kao u protivtužbi od 16.05.2005. godine i predložio da se izvrši spajanje i ove parnice (P-5327/06) sa parnicom po tužbi i protivtužbi. Posebnim rešenjem P-10254/04 od 13.11.2006. godine ovaj predlog tuženog je odbijen, uz obrazloženje da učesnici u ovim parnicama nisu ista lica, niti je isto lice protivnik raznih tužilaca ili raznih tuženih, zbog čega ne postoje razlozi za spajanje parnica propisani članom 314 stav 1 ZPP-a.

Ovakvo postupanje prvostepenog suda nije pravilno. U sporu za utvrđenje prava zakupa na stanu u susvojini više lica svi suvlasnici moraju biti obuhvaćeni tužbom jer imaju položaj nužnih suparničara iz čl. 204 ZPP-a i smatraju se jednom strankom. Izostanak jednog od suparničara podnetu tužbu (protivtužba je tužba tuženog protiv tužioca) čini neurednom zbog nedostatka stranačke sposobnosti. Odlučujući o zahtevu iz protivtužbe podnete samo protiv jednog suvlasnika spornog stana, onog koji je u smislu čl. 43 Zakona o osnovama svojinsko pravnih odnosa podneo tužbu za iseljenje, i odbijajući da izvrši spajanje parnice u kojoj je ovde tuženi podneo posebnu tužbu za utvrđenje tog prava i odnosu na druge suvlasnike stana, prvostepeni sud je odlučivao o neurednoj protivtužbi čiji se zahtev nalazi u koneksnom odnosu sa tužbenim zahtevom.

Osim toga, imajući u vidu da u aktu (odluci Radničkog saveta Preduzeća „PP“ od 28.02.1966. godine i rešenju istog preduzeća broj 3556 od 04.03.1968. godine) kojim je ocu tuženog dodeljen na korišćenje stan aa2 u Beogradu nisu navedeni podaci o članovima njegovog porodičnog domaćinstva za koje mu se taj stan dodeljuje na korišćenje, niti je tuženi upisan kao član porodičnog domaćinstva u ugovor o korišćenju tog stana od 28.05.1970. godine, koji je njegov otac zaključio u svojstvu nosioca stanarskog prava, prvostepeni sud nije razjasnio ni u potpunosti utvrdio bitnu činjenicu da li je taj stan dodeljen i za tuženog i da li je na taj način tuženi, kao i ostali članovi porodičnog domaćinstva nosioca stanarskog prava na spornom stanu, rešio svoju stambenu potrebu. Zato činjenično stanje u ovom sporu nije u potpunosti utvrđeno, zbog čega se ne može ispitati ni pravilnost primene materijalnog prava.

Iz ovih razloga, pobijana presuda je morala biti ukinuta i predmet vraćen Prvom osnovnom sudu u Beogradu (član 22 stav 3 Zakona o uređenju sudova i član 3 tačka 1 Zakona o sedištima i područjima sudova i javnih tužilaštava) na ponovno suđenje.

U ponovljenom suđenju, prvostepeni sud će otkloniti propuste u vezi sa ocenom urednosti protivtužbe i odlučivanju o spajanju parnice P-5327/06 sa ovom parnicom. Pored toga, pouzdano će utvrditi da li je stan aa2 dodeljen na korišćenje i za tuženog. Ovu činjenicu, sa razloga što tuženi nije upisan u ugovor o korišćenju tog stana niti označen u aktu davaoca kojim je isti dodeljen na korišćenje ocu tuženog, dužan je dokazati tužilac kojem u tom cilju stoje na raspolaganju sva dokazna sredstva, pa i mogućnost da, u smislu čl. 232 stav 3 ZPP-a predloži pribavljanje odgovarajućih isprava – zahteva oca tuženog za dodelu stana, njegovog stambenog dosijea i Pravilnika o dodeli stanova koji je bio važeći u preduzeću davaoca društvenog stana na korišćenje ocu tuženog u vreme kada je ta dodela izvršena.

Po postupljenom, prvostepeni sud će pravilnom primenom relevantnog materijalnog prava sadržanog u odredbi čl. 34 Zakona o stanovanju u vezi sa čl. 40 istog Zakona, odlučiti o tome da li tuženi kao unuk nosioca stanarskog prava – zakupca spornog stana ima pravo da nastavi sa njegovim korišćenjem u svojstvu novog zakupca ili je dužan da se iz istog iseli i preda ga tužiocu.

Ukinuta je i odluka o troškovima postupka, jer ista zavisi od konačnog ishoda spora.

Sa svega navedenog, na osnovu člana 377 stav 2 ZPP-a, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća-sudija
Branislav Bosiljković s.r.

Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnica
Svetlana Antić