APELACIONI SUD - Pregled sudske prakse Apelacionog suda u Beogradu

2.11.2011.

Gž 15210/10

REPUBLIKA SRBIJA
APELACIONI SUD U BEOGRADU
Gž 15210/10
Dana 02.11.2011.
B E O G R A D

U IME NARODA

Apelacioni sud u Beogradu, u veću sastavljenom od sudija Jasminke Stanojević, predsednika veća, Dragane Marinković i Lovorke Stojnov, članova veća, u parnici tužioca AA, koga zastupa punomoćnik AB, advokat, protiv tuženih Kompanije "BB", Gradskog zavoda za hitnu medicinsku pomoć, Beograd, ulica Franše Deperea br. 5 koga zastupa punomoćnik BA, advokat i VV, radi naknade štete, odlučujući o žalbama tuženih Kompanije „BB“ i Gradskog zavoda za hitnu medicinsku pomoć, Beograd, izjavljenim na presudu Prvog opštinskog suda u Beogradu P 3485/00 od 01.12.2009. godine, u sednici održanoj 02.11.2011. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJAJU SE kao neosnovane žalbe tuženih Kompanije „BB“ i Gradskog zavoda za hitnu medicinsku pomoć, Beograd i POTVRĐUJE presuda Prvog opštinskog suda u Beogradu P 3485/00 od 01.12.2009. godine u delu prvog stava izreke kojim su obavezani ovi tuženi da tužiocu na ime naknade nematerijalne štete zbog smrti bliskog lica isplate 600.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.12.2009. godine do isplate i na ime naknade materijalne štete za troškove nadgrobnog spomenika 82.500,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.12.2009. godine pa do isplate , kao i u petom stavu izreke.

PREINAČUJE SE presuda Prvog opštinskog suda u Beogradu P 3485/00 od 01.12.2009. godine u preostalom delu prvog stava izreke tako što se odbija tužbeni zahtev za isplatu zakonske zatezne kamate na iznos glavnog duga od 82.500,00 dinara od 11.07.2008. godine do 01.12.2009. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Prvog opštinskog suda u Beogradu P 3485/00 od 01.12.2009. godine stavom prvim izreke delimično je usvojen tužbeni zahtev i obavezani su tuženi Kompanija "BB" i Gradski zavod za hitnu medicinsku pomoć, Beograd da tužiocu na naknade nematerijalne štete zbog smrti bliskog lica isplate iznos od 600.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 01.12.2009. godine do isplate i na ime naknade materijalne štete za troškove nadgrobnog spomenika iznos od 82.500,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 11.07.2008. godine do konačne isplate. Drugim stavom izreke odbijen je tužbeni zahtev kojim je traženo da se obavežu tuženi da tužiocu na ime nematerijalne štete preko iznosa dosuđenog prethodnim stavom izreke, a do traženog iznosa od 950.000,00 dinara plate još 350.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 01.12.2009. godine pa do isplate, kao neosnovan. Trećim stavom izreke odbijen je kao neosnovan zahtev tužioca za kamatu na iznos nematerijalne štete od 950.000,00 dinara za period od 11.07.2008. godine do 01.12.2009. godine. Četvrtim stavom izreke utvrđeno je da je tužba povučena u odnosu na tuženog VV. Petim stavom izreke obavezani su tuženi Kompanija "BB" i Gradski zavod za hitnu medicinsku pomoć, Beograd, da tužiocu naknade troškove parničnog postupka u iznosu od 226.750,00 dinara.

Blagovremenom žalbom tuženi "BB" je pobijao prvi i peti stav izreke ove presude iz svih zakonskih razloga.

Blagovremenom žalbom Gradski zavod za hitnu medicinsku pomoć, Beograd je pobijao prvi i peti stav izreke ove presude iz svih zakonskih razloga.

Ispitujući prvostepenu presudu u pobijanom delu u smislu člana 372. Apelacioni sud je našao da su žalbe tuženih delimično osnovane a delimično neosnovane.

Prvostepeni sud pri donošenju pobijanog dela presude nije učinio neku od bitnih povreda odredaba parničnog postupka iz člana 361. stav 2. ZPP-a na koje ovaj sud, kao drugostepeni, pazi po službenoj dužnosti, a neosnovano se žalbama tuženih ukazuje na bitnu povredu postupka iz tačke 12. ove zakonske odredbe. Izreka pobijane presude je jasna i razumljiva, nije protivrečna iznetim razlozima o bitnim činjenicama, koji su jasni, potpuni, međusobno saglasni i neprotivrečni sadržini izvedenih dokaza, te se njena zakonitost i pravilnost u tom delu mogu ispitati.

Ocenom izvedenih dokaza prvostepeni sud je utvrdio da se dana _.1996. godine na raskrsnici ulica Srpskih vladara i Kneza Miloša u Beogradu, dogodila saobraćajna nezgoda u kojoj je teške telesne povrede zadobio sada pokojni PP, koji je od tih posledica preminuo _.1996. godine. Tužilac je otac sada pokojnog PP rođenog _.1974. godine. Predmetna saobraćajna nezgoda prouzrokovana je isključivom krivicom tuženog VV, koji je tada upravljao vozilom tuženog Gradskog zavoda za hitnu medicinsku pomoć, koje je bilo osigurano od odgovornosti za štete pričinjene trećim licima kod tuženog Kompanije "BB" i ugovorena suma osiguranja po toj polisi iznosila je 40.000,00 dinara. Do predmetne saobraćajne nezgode došlo je zbog prelaska specijalnog vozila drugotuženog, kojim je upravljao trećetuženi VV na suprotnu kolovoznu traku, kojom se u tom trenutku u susret kretao motocikl „Honda“ kojim je upravljao sada pok. PP1, a sada pok. PP bio putnik i koji nije imao tehničkih mogućnosti da intenzivnim kočenjem izbegne sudar. Nošenje zaštitne kacige u konkretnom slučaju za obojicu, nije predstavljalo apsolutnu zaštitu od povređivanja glave jer je moglo da spreči spoljne povrede lobanje ali ne i unutrašnje povrede, koje su kritičnom prilikom zadobili sada pok. PP1 i PP s obzirom da je na glavu oba učesnika delovala sila većeg intenziteta. Prvotuženi kao osiguravač je u vansudskom postupku isplatio 27.10.1997. godine ocu sada pokojnog PP1, na ime pretrpljenih duševnih bolova zbog smrti bliskog lica iznos od 13.000,00 dinara kao i majci PP1M, a pored toga i 2.000,00 dinara, ocu na ime troškova sahrane. U predmetu istog suda P 2421/05 teče parnica po tužbi ovih lica, supruge i dece sada pok. PP1 protiv prvotuženog kao osiguravača, radi naknade štete, koja za osnov ima isti štetni događaj i zahtev za naknadu nematerijalne štete zbog smrti bliske osobe, sina, supruga i oca, koji je kritičnom prilikom upravljao motociklom, kao i zahtev za naknadu materijalne štete u visini troškova sahrane, izgradnje nadgrobnog spomenika i vrednosti uništenog motocikla.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja prvostepeni sud je zaključio da isplatama izvršenim u vansudskom postupku i po presudi tog suda, koja je ukinuta, oštećenima-porodici PP1, drugog poginulog u predmetnoj saobraćajnoj nezgodi, prvotuženi kao osiguravač nije postupao u skladu sa načelom savesnosti i poštenja, jer mu nije moglo ostati nepoznato, da je u toj saobraćajnoj nesreći poginuo i PP te da se osnovano moglo očekivati isticanje odštetnog zahteva i članova njegove porodice, a kako je isplata u vansudskom postupku izvršena po polisi kasko osiguranja, a ne na osnovu polise osiguranja od odgovornosti za štete pričinjene trećim licima i kako prvotuženi kao osiguravač nije dokazao da je u pitanju administrativna greška, to je u obavezi da sa drugotuženim kao imaocem motornog vozila kojim je šteta prouzrokovana, naknadi štetu tužiocu u smislu člana 178. Zakona o obligacionim odnosima. Osim toga tužilac ima pravo na naknadu štete u visini utvrđenoj prema cenama i kriterijumima na dan presuđenja jer bi iznos pravične novčane naknade tražene nematerijalne štete prema kriterijumima na dan nastanka štetnog događaja iznosila 30.000,00 dinara a što je u okviru ugovorene sume osiguranja od 40.000,00dinara.

Ceneći žalbene navode tuženih po nalaženju Apelacionog suda, prvostepeni sud je pravilno i potpuno utvrdio činjenično stanje, a zatim pravilno zaključio primenom materijalnog prava, da su oba tužena, kao osiguravač i imalac motornog vozila, odgovorni za štetu nastalu u udesu izazvanom motornim vozilima u pokretu. Odredbom člana 178. stav. 4. Zakona o obligacionim odnosima propisano je da za štetu koju pretrpe treća lica imaoci motornih vozila odgovaraju solidarno. Kod utvrđene činjenice da se sada pok. PP kritičnom prilikom prevozio kao putnik na motociklu, to je imao svojstvo trećeg lica, pa tužilac kao njegov otac ima pravo na naknadu štete nastale u sudaru dva motorna vozila prema odredbi člana 940 i 941. Zakona o obligacionim odnosima od prvotuženog kao osiguravača jednog od motornih vozila i drugotuženog kao imaoca motornog vozila u smislu člana 178. stav 4. navedenog Zakona. To znači da u konkretnom slučaju prvotuženi kao osiguravač solidarno odgovara za štetu u granicama sume osiguranja, a drugotuženi kao imalac motornog vozila duguje naknadu cele štete nezavisno od krivice. Zbog toga se neosnovano žalbom drugotuženog ukazuje da nije u dovoljnoj meri utvrđena odgovornost, odnosno eventualno postojanje podeljene odgovornosti svih učesnika u predmetnoj saobraćajnoj nezgodi jer činjenice u pogledu krivice za udes, nemaju značaja kod odgovornosti imalaca motornih vozila prema trećem oštećenom licu, a prvostepeni sud je pravilno utvrdio da nema doprinosa sada pok. PP nastanku štete zbog nenošenja zaštitne kacige jer u konkretnom slučaju to po nalazu veštaka nije bilo od uticaja na nastanak štete, niti njen obim. Pravilno je prvostepeni sud zaključio da se obaveza prvotuženog kao osiguravača po osnovu ugovora o osiguranju korisnika odnosno sopstvenika motornog vozila od odgovornosti za štete pričinjene trećim licima ceni prema ugovorenoj osiguranoj sumi, koja je u konkretnom slučaju iznosila 40.000,00 dinara. Pravilno je takođe prvostepeni sud zaključio da limit te obaveze prvotuženog, kao osiguravača, nije iscrpljen izvršenim isplatama u vansudskom postupku roditeljima sada pok. PP1 drugog poginulog u predmetnoj saobraćajnoj nezgodi ali ne sa iznetih razloga da su isplate izvršene na osnovu polise kasko osiguravanja već sa razloga što se ukupna šteta u jednom štetnom događaju bez obzira na broj oštećenih lica utvrđuje prema cenama i kriterijumima u vreme štetnog događaja, pa ukoliko tako utvrđen iznos štete ne prelazi iznos osigurane sume tada je osiguravač dužan da potpuno naknadi štetu i kada visina štete prema cenama, odnosno kriterijumima u vreme sudske odluke prelazi iznos osigurane sume. U konkretnom slučaju u vreme nastanka štetnog događaja 23.07.1996. godine, važio je Zakon o osiguranju imovine i lice („Službeni list SRJ“ br. 30/96) koji je stupio na snagu 06.07.1996. godine pa se kod osiguranja od autoodgovornosti pokriće štete u granicama limita vrši primenom pravila iz odredbe člana 86. tog Zakona. Saglasno navedenoj odredbi kada iznos na koji je ograničena obaveza osiguravača-ugovorena osigurana suma na dan zaključenja ugovora, nije dovoljna da se naknade sve štete prouzrokovane istim štetnim događajem, prvenstveno se naknađuju štete na licima, a što znači da se u obzir uzimaju kako imovinske tako i neimovinske štete na licima, a kada su oštećena dva ili više lica taj se limit udvostručuje. To znači da je limit obaveze prvotuženog kao osiguravača po jednom štetnom događaju, kada su štetu u istom udesu pretrpela dva ili više lica, u konkretnom slučaju iznosio 80.000,00 dinara. Polazeći od utvrđene činjenice da su u predmetnoj saobraćajnoj nezgodi poginula dva lica i da roditelji, supruga i dvoje dece sada pok. PP1 u posebnoj parnici traže naknadu štete na ime duševnih bolova zbog smrti bliske osobe, troškova sahrane i izgradnje nadgrobnog spomenika kao i vrednosti uništenog motocikla, te da u ovoj parnici, otac sada pok. PP, traži naknadu štete za duševne bolove zbog smrti bliske osobe i troškove izgradnje nadgrobnog spomenika to je po nalaženju ovog suda imajući u vidu kriterijume i cene važeće u vreme nastanka štetnog događaja, ovim licima pripadalo pravo na naknadu nematerijalne štete na ime duševnih bolova zbog smrti bliske osobe u iznosu od po 11.500,00 dinara, na ime troškova izgradnje nadgrobnog spomenika po 3.300,00 dinara, (ukupno 6.600,00 dinara) i za troškove sahrane sada pok. PP1, u iznosu od 3.000,00 dinara. Ukupan zbir ovih iznosa je 78.600,00 dinara, a što ne prelazi iznos osigurane sume u dvostrukom iznosu, pa je prvotuženi kao osiguravač dužan da tužiocu naknadi štetu i kada visina te štete utvrđena prema cenama odnosno kriterijumima u vreme presuđenja prelazi iznos osigurane sume. Iznos štete u visini vrednosti uništenog motocikla koju potražuju članovi porodice sada pok. PP1, nije od značaja u konkretnom slučaju, jer se o radi o šteti na stvarima s obzirom da se iz istog štetnog događaja prvenstveno nadoknađuju štete licima. Zbog toga su neosnovani žalbeni navodi prvotuženog kao osiguravača da je izvršenim isplatama u vansudskom postupku i po presudi tog suda koja je ukinuta i predmet vraćen prvostepenom sudu na ponovno suđenje iscrpljen limit osiguranja u iznosu od 40.000,00 dinara, te da ne stoji obaveza ovog tuženog da tužiocu naknadi predmetnu štetu. Suprotno žalbenim navodima oba tužena, prvostepeni sud je pravilnom primenom člana 200. Zakona o obligacionim odnosima utvrdio pravičnu novčanu naknadu tužiocu za duševne bolove zbog smrti bliske osobe, sina, koji je u vreme smrti imao 22 godine života, nalazeći da tužilac kao otac trpi nemerljiv duševni bol, koji se ni protekom vremena neće zalečiti.

Kako visina iznosa troškova podizanja nadgrobnog spomenika nije bila sporna među strankama, to je prvostepeni sud pravilnom primenom člana 193. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima odlučio kada je tužene obavezao da tužiocu na ime naknade štete isplate 82.500,00 dinara ali je pogrešno primenio materijalno pravo iz člana 185. stav 3. i 189. stav 2. navedenog Zakona kada je na ovaj iznos dosudio zakonsku zateznu kamatu počev od 11.07.2008. godine. Visina štete se saglasno navedenim materijalno pravnim odredbama utvrđuje u vreme donošenja sudske odluke sa kamatom od dana presuđenja, pa kako tužilac do zaključenja glavne rasprave nije dokazao da je ta šteta u vreme presuđenja veća od navedenog iznosa, niti predložio izvođenje dokaza u tom pravcu i kako je sud vezan tužbenim zahtevom, to tužiocu ne pripada pravo na zakonsku zateznu kamatu na taj iznos od 11. 07.2008. godine, kada je preinačen tužbeni zahtev jer se to ne može smatrati razumnim rokom do dana presuđenja ( 01.12.2009. godine) već tužilac ima pravo na kamatu na ovaj iznos od dana presuđenja.

Zbog svega navedenog ovaj sud je primenom člana 375. i 380. stav 1. tačka 4. ZPP-a odlučio kao u izreci.

Pravilna je i odluka prvostepenog suda o troškovima postupka, doneta pravilnom primenom Zakona o parničnom postupku, a koji su obračunati i odmereni u skladu sa Tarifom o nagradama i naknadama za rad advokata važećom u vreme donošenja prvostepene presude pri čemu navedeno preinačenje nije bilo od uticaja na donošenje drugačije odluke o troškovima postupka.

Ovaj sud je imao u vidu da je u uvodu i izreci prvostepene presude nepotpuno označen naziv drugotuženog Gradskog zavoda za hitnu medicinsku pomoć, Beograd kao Gradski zavod za hitnu pomoć, Beograd ali nalazi da ovo nije bilo od uticaja na zakonitost i pravilnost pobijane presude jer se radi o očiglednoj pogrešci u pisanju presude, koja se može u svako doba u smislu člana 349. ZPP-a ispraviti posebnim rešenjem.

Predsednik veća-sudija
Jasminka Stanojević, s.r.

Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Svetlana Antić