APELACIONI SUD - Pregled sudske prakse Apelacionog suda u Beogradu

12.01.2010.

Gž 11067/10

REPUBLIKA SRBIJA
APELACIONI SUD U BEOGRADU
Gž 11067/10
12.01.2011. godine
B E O G R A D

U IME NARODA

APELACIONI SUD U BEOGRADU, u veću sastavljenom od sudija Slađane Nakić-Momirović, predsednika veća, Marine Jakić i Nevenke Romčević, članova veća, u parnici tužioca-protivtuženog Opštine Stari Grad iz Beograda, koju zastupa Javno pravobranilaštvo opštine, protiv tužene-protivtužilje BB, koju zastupa BA, advokat, radi iseljenja i utvrđenja, odlučujući o žalbi tužene-protivtužilje izjavljenoj protiv presude Prvog opštinskog suda u Beogradu P 2011/05 od 25.11.2008. godine, u sednici veća održanoj dana 12.01.2011. godine doneo je

P R E S U D U

PREINAČUJE SE presuda Prvog opštinskog suda u Beogradu P 2011/05 od 25.11.2008. godine i odbija kao neosnovan tužbeni zahtev kojim je tužilac-protivtuženi Opština Stari Grad iz Beograda zahtevao da se obaveže tužena-protivtužilja BB da se sa svim licima i stvarima iseli iz dvosobnog stana aa i isti preda u posed i državinu tužiocu-protivtuženom.

USVAJA SE protivtužbeni zahtev i utvrđuje stanarsko pravo tužene-protivtužilje BB na stanu aa, što je tužilac-protivtuženi Opština Stari Grad iz Beograda dužna da prizna i trpi, a nadležna služba sa tuženom-protivtužiljom zaključi ugovor o korišćenju stana.

OBAVEZUJE SE tužilac-protivtuženi Opština Stari Grad iz Beograda da na ime troškova parničnog postupka isplati tuženoj-protivtužilji BB iznos od 265.000,00 dinara u roku od 15 dana od dana prijema presude.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Prvog opštinskog suda u Beogradu P 2011/05 od 25.11.2008. godine usvojen je tužbeni zahtev i obavezana tužena-protivtužilja da se sa svim licima i stvarima iseli iz dvosobnog stana aa i isti preda u posed i državinu tužiocu-protivtuženom. Istom presudom u stavu drugom odbijen je tužbeni zahtev tužene-protivtužilje kojim je tražila da se utvrdi da je nosilac stanarskog prava na stanu u aa, što bi tužilac bio dužan da prizna i trpi i da nadležna služba zaključi s tuženom-protivtužiljom ugovor o korišćenju stana. Stavom trećim izreke obavezana je tužena-protivtužilja da Opštini Stari Grad na ime troškova parničnog postupka isplati 247.000,00 dinara.

Protiv navedene presude blagovremeno je izjavila žalbu tužena-protivtužilja zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka, zbog pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.

Tužilac-protivtuženi je podneo odgovor na žalbu.

Apelacioni sud u Beogradu je ispitao pobijanu odluku u smislu čl. 372 ZPP-a i nalazi da je žalba osnovana.

U sprovedenom postupku nema bitnih povreda odredaba parničnog postupka iz čl. 361 stav 2 tačka 1, 2, 5, 7 i 9 ZPP-a na koje drugostepeni sud pazi po službenoj dužnosti. Nema ni bitne povrede odredaba parničnog postupka iz čl. 361 stav 2 tačka 12 ZPP, na koju se žalbom neosnovano ukazuje. Pobijana odluka je jasna, potpuna i neprotivurečna i sadrži razloge o svim odlučnim činjenicama.

Pravilnom ocenom izvedenih dokaza prvostepeni sud je utvrdio da je nosilac stanarskog prava na stanu aa bio BB1 na osnovu rešenja Četvrtog opštinskog suda u Beogradu R 4176/98 od 21.12.1984. godine, kojim je zamenjen ugovor o korišćenju navedenog stana. Prethodno, nosilac stanarskog prava na istom stanu je po ugovoru od 31.03.1967. godine bio njegov otac BB2, koji je preminuo 19_. godine i majka BB3 koja je umrla 19_. godine. BB1 je kao član porodičnog domaćinstva roditelja 1969. godine zaključio brak sa tuženom-protivtužiljom, a naknadno je otišao na rad u _. U braku je rođeno dvoje dece 19_. i 19_. godine u _. Ćerka je osnovnu i srednju školu završila u _, a sin sedam razreda osnovne škole u istom mestu gde je o deci brinula sestra tužene-protivtužilje. U periodu od 01.11.1983.-19.03.1986. godine tužena-protivtužilja je bila poreski obveznik i prijavljena s prebivalištem u _. Živela je sa suprugom u _, a boravila je i u spornom stanu kod svekrve. Dolazila je nekoliko puta godišnje da bi negovala i obilazila sada pok. BB3 i zadržavala se nekada kraće, nekada duže, a u stanu je dolazila i boravila i za života pokojnog svekra BB2. Nakon smrti supruga BB1 _.198_. godine tužena-protivtužilja je neprekidno koristila sporni stan na kome ima prijavljeno prebivalište od 08.06.1984. godine. Sada predmetni stan koristi sa ćerkom i njenom porodicom.

Nalazeći da centar životnih aktivnosti tužene-protivtužilje i njene porodice nije bio u spornom stanu, gde je tužena-protivtužilja boravila samo povremeno, već u Švajcarskoj i da zajednica života u Beogradu nije postojala, prvostepeni sud je primenom čl. 53 Zakona o stambenim odnosima („Službeni glasnik RS“ 9/85) i ocenom da nema uslova za primenu čl. 16 stav 2 istog zakona odbio kao neosnovan zahtev BB za utvrđenje stanarskog prava i obavezao je na iseljenje i predaju spornog stana tužiocu-protivtuženom kao nosiocu prava korišćenja.

Po oceni drugostepenog suda pobijanom presudom je na potpuno i pravilno utvrđeno činjenično stanje pogrešno primenjeno materijalno pravo usvajanjem tužbenog i odbijanjem protivtužbenog zahteva.

Odredbama čl. 53 stav 1 Prečišćenog teksta Zakona o stambenim odnosima, objavljenog u „Službenom glasniku SRS“ 9/85, važećeg u vreme smrti BB1 je bilo propisano da se otkaz ugovora o korišćenju stana može dati nosiocu stanarskog prava kada on i članovi njegovog porodičnog domaćinstva, koji su zajedno sa njim stanovali, prestanu da neprekidno koriste stan duže od jedne godine, osim u slučajevima iz čl. 31 ovog zakona. Članom 31 navedenog zakona je bilo propisano da ukoliko nosilac stanarskog prava prestane da koristi stan zajedno sa članovima svog porodičnog domaćinstva neprekidno duže od jedne a najviše 5 godina zbog odlaska u drugo mesto u zemlji ili u inostranstvo, dužan je da o tome obavesti davaoca stana na korišćenje i da se sa njim sporazume o načinu korišćenja stana za to vreme. Ako se nosilac stanarskog prava i davalac stana na korišćenje sporazumeju da će stan koristiti podstanari, koje odredi davalac stana na korišćenje, davalac je dužan nosiocu stanarskog prava garantovati da će stan biti korišćen s pažnjom dobrog domaćina i da će davalac stana na korišćenje izvršiti sve opravke u stanu ako podstanar ne preda stan u ispravnom stanju nosiocu stanarskog prava. Ako se nosilac stanarskog prava i davalac stana na korišćenje ne sporazumeju o načinu korišćenja stana, davalac stana na korišćenje taj stan može da izda u zakup drugom radniku uz obezbeđenje stvari nosioca stanarskog prava. Zakup po ovom osnovu može trajati do povratka nosioca stanarskog prava ili članova njegovog porodičnog domaćinstva a najduže do 5 godina. Ako se nosilac stanarskog prava i davalac na korišćenje ne sporazumeju o načinu korišćenja stana, zato što davalac stana nije zainteresovan za korišćenje stana, nosilac stanarskog prava je dužan da plaća stanarinu u dvostrukom iznosu i druge naknade koje se plaćaju pored stanarine. Ako nosilac stanarskog prava i članovi njegovog porodičnog domaćinstva ne koriste stan neprekidno duže od 5 godina, a za to vreme su boravili u drugom mestu u zemlji ili inostranstvu, ugovor o korišćenju stana prestaje i nosilac stanarskog prava je dužan predati prazan stan davaocu stana na korišćenje.

Sa izloženog, način korišćenja stana tokom boravka nosioca stanarskog prava i članova njegovog porodičnog domaćinstva u drugom mestu u zemlji ili inostranstvu je bio regulisan odredbama člana 31 navedenog Zakona o stambenim odnosima. Prema utvrđenom činjeničnom stanju porodica tužene-protivtužilje je u dužem periodu boravila u _ gde je suprug tužene-protivtužilje bio na radu. Tužilac-protivtuženi kao davalac stana na korišćenje je imao saznanja na ovu okolnost što proizilazi iz sadržine spisa prvostepenog suda P 5566/84 i upravnog postupka IV-01 br. 360-1423/84. Iz navedenog proizilazi da u konkretnom slučaju nije bilo zakonskih uslova za primenu pravila o otkazu ugovora o korišćenju stana tuženoj-protivtužilji na osnovu čl. 53 Zakona o stambenim odnosima, jer je navedenim članom izričito propisan izuzetak za slučaj iz čl. 31 istog zakona, koji je upravo utvrđen u ovoj parnici. Stoga je osnovanost tužbenog i protivtužbenog zahteva trebalo ceniti primenom čl. 31 tada važećeg Zakona o stambenim odnosima. Prethodni nosilac stanarskog prava i korisnik spornog stana pre BB1, supruga tužene-protivtužilje je bila BB3, koja je preminula 09.04.1983. godine, usled čega se početak relevantnih rokova za sankcionisanje nekorišćenja spornog stana od kojih zavisi dalji status tužene-protivtužilje može računati isključivo nakon navedenog datuma. Istovremeno nije sporno da se tužena-protivtužilja za stalno nastanila u spornom stanu posle smrti supruga 13.06.1987. godine. Od smrti nosioca stanarskog prava BB3 09.04.1983. do 13.06.1987. godine u kom periodu je utvrđen povremeni a ne stalni boravak tužene-protivtužilje u spornom stanu zbog boravka u _, nije istekao period od 5 godina nekorišćenja stana, te nema zakonskih uslova za utvrđenje prestanka ugovora o korišćenju stana u smislu čl. 31 stav 5 Zakona o stambenim odnosima. Istovremeno prema čl. 31 Zakona o stambenim odnosima za nekorišćenje stana u kraćem periodu zbog boravka u drugom mestu u zemlji ili inostranstvu, bilo je propisano izdavanje stana u zakup trećem licu ili naplata dvostruke stanarine. Okolnost da je tužena-protivtužilja sa porodicom i pre smrti svekrve, prethodnog nosioca stanarskog prava 09.04.1983. godine boravila u inostranstvu nije od značaja, jer je u navedenom periodu sporni stan koristio tadašnji nosilac stanarskog prava BB3. Pobijanom odlukom je pogrešno ocenjen i pravni značaj rešenja Četvrtog opštinskog suda u Beogradu, koje zamenjuje ugovor o korišćenju spronog stana. Naime, postojanje porodične zajednice BB3 sa roditeljima, kao prethodnim sunosiocima stanarskog prava i njegovo pravo na sukcesiju stanarskog prava je priznato navedenim rešenjem i ne može biti predmet ove parnice, već samo postojanje eventualnih uslova za otkaz ugovora o korišćenju stana usled nekorišćenja. Takvi uslovi u konkretnom slučaju nisu ispunjeni. Prema članu 16 stav 2 tada važećeg Zakona o stambenim odnosima kada je stanarsko pravo stekao jedan od bračnih drugova koji žive u zajedničkom domaćinstvu, nosilac stanarskog prava je i drugi bračni drug. Stoga tužena-protivtužilja ima pravni osnov za dalje korišćenje spornog stana. Okolnost što protivtužbeni zahtev nije usaglašen sa odredbama Zakona o stanovanju nije od značaja za drugačiju odluku u ovoj parnici, jer se radi o zakonskoj transformaciji stanarskog prava u pravo zakupa na neodređeno vreme, pri čemu je protivtužba podneta pre stupanja na snagu Zakona o stanovanju. Nije od značaja ni razlika u numeraciji sporne nepokretnosti obzirom da iz pismenih dokaza proizilazi da postoji identitet stana iz tužbenog i protivtužbenog zahteva.

Sa iznetih razloga osnovan je protivtužbeni zahtev za utvrđenje stanarskog prava, odnosno prava zakupa na neodređeno vreme (shodno članu 40 Zakona o stanovanju) i nije osnovan tužbeni zahtev za iseljenje tužene-protivtužilje.

Odluka o troškovima parničnog postupka je doneta primenom čl. 149 stav 1, 150 i 161 stav 2 ZPP-a. Sud je obavezao tužioca-protivtuženog, koji je parnicu izgubio u celosti da naknadi tuženoj-protivtužilji nužne troškove vođenja parničnog postupka u visini troškova zastupanja od strane advokata na ročištima, 22 održana (po 7.000,00 dinara u iznosu od 154.000,00 dinara), 18 neodržanih (po 3.500,00 dinara u iznosu od 63.000,00 dinara), sastav 4 podneska (po 6.000,00 dinara u iznosu od 24.000,00 dinara) i 2 žalbe (po 12.000,00 dinara u iznosu od 24.000,00 dinara) u ukupnom iznosu od 265.000,00 dinara, a sve u okviru zahteva, istaknutog na ročištu 25.11.2008. godine (obzirom da žalbom drugi troškovi nisu traženi), primenom važeće Advokatske tarife.

Sa iznetih razloga, odlučeno je kao u izreci presude na osnovu odredbi čl. 380 tačka 4 ZPP-a.

PREDSEDNIK VEĆA-SUDIJA
Slađana Nakić-Momirović s.r.

Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Snežana Antić